รัตนะ ๓ หมายความว่าอย่างไร
๑.พระพุทธ หมายถึง พระพุทธเจ้า พระองค์ท่าน ได้ตรัสสอนให้ประชุมชน ประพฤติชอบด้วยกาย วาจา ใจ ตามพระธรรมพระวินัย
๒.พระธรรม หมายถึง พระธรรมพระวินัยที่เป็นคำสอนของพระพุทธเจ้า
๓.พระสงฆ์ หมายถึง หมู่ชนที่ฟังพระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า แล้วปฏิบัติชอบ ตามพระธรรมพระวินัย
รัตนะ แปลว่า แก้ว แก้วในที่นี้ หมายถึง อัญมณีที่มีสีขาวใสบริสุทธิ์เหนืออัญมณีใดๆ มีค่าสูงสุดดุจ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ที่รวมเรียกว่า “พระรัตนตรัย” หรือ พระตรัยรัตน์
๑.พระพุทธ หมายถึง พระพุทธเจ้าที่ตรัสรู้ พระโพธิญานเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เมื่อวันพุธขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๖ ปีระกา ก่อนพุทธศักราช ๔๕ ปี ณ ร่มพระศรีมหาโพธิ์ ริมฝั่งแม่น้ำเนรันชรา ตำบลอุรุเวลาเสนานิคม แคว้นมคช
๒.พระธรรม หมายถึง หลักพระธรรมคำสอน ของพระพุทธเจ้า แบ่งได้เป็น ๓ ประการดังนี้
๒.๑ พระวินัยปิฎก ว่าด้วยวินัยหรือศีลของ ภิกษุและภิกษุณี
๒.๒ พระสุตตันตปิฎก ว่าด้วยพระธรรมเทศนาโดยทั่วไป มีประวัติและท้องเรื่องประกอบ
๒.๓ พระอภิธรรมปิฎก ว่าด้วยธรรมล้วนๆ ไม่มีประวัติและท้องเรื่องประกอบ
รวมเรียกว่า พระธรรม พระวินัย เป็นวันที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงปฐมเทศนา คือการแสดงพระธรรมเป็นครั้งแรก ชื่อว่า “ธรรมจักรกัปปวัตนสูตร” ซึ่งมีใจความสำคัญ กล่าวถึง อริยสัจ ๔ คือ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค เพื่อโปรดปัญจวัคคีทั้ง ๕ ประกอบด้วย อัญญาโกญทัณญะ วัปปะ ภัททิยะ มหานามะ และอัสสชิ ถือกันว่าเป็นวันที่องค์สมเด็จพระสัมมา
สัมพุทธเจ้า ทรงประกาศศาสนา ตรงกับวันเพ็ญ ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๘ (วันอาสาฬหบูชา)
๓.พระสงฆ์ หมายถึง หมู่ชนที่ฟังคำสอนของพระพุทธเจ้าแล้ว มีความเลื่อมใสจึงออกบวช พระสงฆ์มี ๒ ประเภทดังนี้
๓.๑ อริยสงฆ์ หมายถึงพระสงฆ์ที่ปฏิบัติตามพระธรรม พระวินัยอย่างเคร่งครัด จนสามารถชำระกิเลส ความโลภ ความโกรธ ความหลง ให้หมดสิ้นไปจากจิตใจ ไม่ยินดีในลาภ ยศ สรรเสริญ สุข ไม่ติดอยู่ในรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ธรรมารมณ์ เมื่อรู้แจ้งเห็นจริงดังนี้แล้ว จึงนำคำสอนมาอบรม สั่งสอนผู้อื่นให้ปฏิบัติตาม นี่เรียกว่า อริยสงฆ์
๓.๒ สมมุติสงฆ์ หมายถึงพระสงฆ์ที่บวชใหม่ หรือบวชนานแล้วก็ตาม ไม่ประพฤติปฏิบัติตามพระธรรม พระวินัย ยังมีกิเลส ความโลภ ความโกรธ ความหลงครอบงำจิตใจอยู่มาก ลุ่มหลงมัวเมาในลาภ ยศ สรรเสริญ สุข ติดอยู่ในรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ธรรมารมณ์ นี่คือ สมมุติสงฆ์
วันที่เกิดพระอริยสงฆ์สาวกในพระพุทธศาสนาขึ้นครั้งแรกในโลก เป็นวันที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงปฐมเทศนา ชื่อว่า ธรรมจักรกัปปวัตนสูตร หลังจากฟังพระธรรมแล้ว พระอัญญาโกญทัญญะ บังเกิดดวงตาเห็นธรรม ทูลขอบวชซึ่งพระพุทธองค์ประทานอนุญาตให้อุปสมบถ เป็นพระภิกษุรูปแรกในพระพุทธศาสนา ด้วยวิธีเอหิภิกขุอุปสัมปทา หมายถึง พระสงฆ์ที่พระพุทธเจ้าทรงบวชให้ ด้วยพระองค์เอง เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นเมื่อวันเพ็ญขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๘ (วันอาสฬหบูชา) หลังจากที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสรู้พระโพธิญานแล้ว ๒ เดือน