หน้าแรก
บทความ
เว็บบอร์ด
รวมรูปภาพ
ติดต่อเรา
บทกลอนธรรมะ
แก้วสามประการ
| รัตนตรัย |
ให้ห่วง | ในดวงจิต |
| สุขุมคิด |
ตรึกตรอง | เป็นหนักหนา |
| คิดถึงคุณ |
ขององค์ | พระศาสดา |
| ช่างล้ำค่า |
เหนือสิ่งใด | ในโลกีย์ |
| อันพระธรรม |
คำสอน | วอนให้คิด |
| ใครยึดติด |
ถ้อยคำ | พระชินสีห์ |
| เขาเหล่านั้น |
ตั้งตน | เป็นคนดี |
| จะสุขี |
ไร้ทุกข์ | สุขสบาย |
| อันพระสงฆ์ |
องค์ใด | ได้ปฏิบัติ |
| เห็นเด่นชัด |
ขัดเกลา | กิเลสหาย |
| เป็นทายาท |
ศาสดา |
หาใช่ใคร |
| ควรกราบไหว้ |
บูชา | เป็นอาจารย์ |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พิจารณา |
| สิ่งล้ำค่า |
ทั้งสามนี้ | ดีมหันต์ |
| ใครมีแล้ว |
นำมาใช้ | เป็นได้การ |
| ความสุขสันต์ |
เกิดขึ้น | ชื่นหัวใจ |
สามัญลักษณ์
| อนิจจัง | คือไม่เที่ยง | เลี่ยงไม่ได้ |
| ต้องเปลี่ยนไป | ใครไม่รู้ | ดูสับสน |
| เกิดมาแล้ว | ก็ต้องแก่ | กันทุกคน |
| หนีไม่พ้น | ต้องเจ็บป่วย | ม้วยชีวี |
| อันทุกขัง | คือความทุกข์ | สุขไม่ใช่ |
| เมื่อเกิดใหม่ | ก็เริ่มทุกข์ | ไม่สุขี |
| ยิ่งเกิดนาน | ทุกข์ยิ่งมาก | ยากเต็มที |
| ลาภยศมี | ก็เป็นทุกข์ | ไม่สุขใจ |
| อนัตตา | คือสูญเปล่า | เราเฝ้าคิด |
| ทุกชนิด | ต้องดับสูญ | อย่าสงสัย |
| แม้ตัวเรา | ก็ต้องเข้า | ในกองไฟ |
| สูญสลาย | มอดม้วย | ไปด้วยกัน |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พิจารณา |
| ว่าตัวข้า | มีแต่ทุกข์ | ไม่สุขสันต์ |
| มัวหลงเพลิน | เพราะไม่รู้ | อยู่ทุกวัน |
| ลุ่มหลงกัน | เป็นตัวข้า | น่าอับอาย |
บอด หนวก ใบ้ บ้า
| คนตาบอด | ของแม่ | แลไม่เห็น |
| ดังเฉกเช่น | ความดี | มีมากหลาย |
| แต่ความชั่ว | นั่นเล่า | กลับเข้าใจ |
| มองเห็นไว | ชอบทำ | อยู่ร่ำไป |
| คนหูหนวก | ของแม่ | แน่แล้วเสียง |
| อันสำเนียง | ที่ดี | มีไฉน |
| มิได้ยิน | คำสอน | ทุกตอนไป |
| เสียงชั่วไซร้ | กลับตอบ | ชอบทำลาย |
| คนเป็นใบ้ | ของแม่ | แย่สักหน่อย |
| ชอบพูดพล่อย | คำชั่ว | มั่วเหลือหลาย |
| คำดีดี | พูดไม่เป็น | เห็นน่าอาย |
| ชอบทำลาย | ผู้อื่น | ชื่นชีวา |
| คนเป็นบ้า | ของแม่ | แย่ยิ่งนัก |
| ความหลงรัก | พอใจ | ใฝ่ฝันหา |
| ได้มาแล้ว | ยึดมั่น | ไม่ร้างรา |
| ใครจะมา | เอาไป | ยอมตายแทน |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | จิตเศร้าโศก |
| เราเป็นโรค | ทั้งสี่ | นี้เศร้าแสน |
| จงหายา | มารักษา | หย่าขาดแคลน |
| ตระหนักแน่น | ในใจ | จงไตร่ตรอง |
| อันคำสอน | ของพระองค์ | ผู้ทรงเดช |
| เป็นยาวิเศษ | รักษาใจ | คลายเศร้าหมอง |
| จงใส่ใจ | ประพฤติธรรม | ตามครรลอง |
| ให้ถูกต้อง | ทุกประโยค | โรคจะคลาย |
มนุษย์ ๔ ประเภท
| มนุษย์ใด | ไร้ธรรม | ประจำจิต |
| เฝ้าแต่คิด | เบียดเบียน | เพียรใฝ่หา |
| เอาเงินทอง | ของผู้อื่น | เลี้ยงกายา |
| พระองค์ว่า | เป็นเปรต | ทุเรศนาน |
| มนุษย์ใด | ไร้ธรรม | ประจำใจ |
| ท่านว่าไว้ | เฉกเช่น | เป็นเดรัจฉาน |
| ไม่รู้คุณ | พ่อแม่ | ครูอาจารย์ |
| มีสันดาน | ชั่วชาติ | ขาดปัญญา |
| มนุษย์ใด | มีธรรม | ค้ำจุนจิต |
| เฝ้าควรคิด | หาธรรม | นำรักษา |
| ทำดีบ้าง | ทำชั่วบ้าง | บางเวลา |
| พระองค์ว่า | เป็นมนุษย์ | ตลอดกาล |
| มนุษย์ใด | ใจเป็นเทพ | เสพความสุข |
| ใครเป็นทุกข์ | เขาคิดช่วย | ด้วยสงสาร |
| มีเมตตา | ปราณี | เป็นสันดาน |
| จิตชื่นบาน | อุเบกขา | พาสุขใจ |
| ขอทุกท่าน | ควรคิด | พิจารณา |
| ว่าตัวข้า | นั้นอยู่ | ประเภทไหน |
| ทำดีชั่ว | เรารู้ | อยู่แก่ใจ |
| ไม่มีใคร | รู้เท่า | เราคนทำ |
โลภ โกรธ หลง
| โลภโกรธหลง | ปลงไม่ได้ | ใครเคยคิด |
| มันมาติด | ที่หัวใจ | ใครรู้บ้าง |
| เมื่อยามโลภ | อยากได้ | ใครจะวาง |
| กลับหาทาง | เอามัน | ให้ทันใจ |
| ยามเจ้าโกรธ | พิโรธนัก | ปักดวงจิต |
| เจ้าเฝ้าคิด | ทำลาย | ให้ตายได้ |
| คิดอิจฉา | ด่าทอ | ขอให้ตาย |
| คิดทำลาย | แม้สมบัติ | อัศจรรย์ |
| ยามเจ้าหลง | คงคิด | จิตยึดมั่น |
| หลงรักกัน | เป็นของข้า | น่าขบขัน |
| ได้มาแล้ว | ก็หวงแหน | แสนรักมัน |
| ก็นับวัน | เป็นทุกข์ | สุขไม่มี |
บวชกาย บวชใจ
| พระพุทธองค์ | ท่านทรง | ให้ออกบวช |
| ก็เพื่อตรวจ | กิเลส | ประเภทนี้ |
| แต่ผู้บวช | มิได้ตรวจ | กันสักที |
| จึงไม่มี | ใครพราก | จากโลกีย์ |
| ท่านให้บวช | เพื่อชำระ | สละกิเลส |
| เพราะเป็นเหตุ | เศร้าหมอง | ไม่ผ่องศรี |
| มันหมักดอง | ในสันดาน | ทุกท่านมี |
| ท่านปราณี | สอนไว้ | ใส่ใจกาย |
| บ้างก็บวช | เพื่อประเพณี | หนีไม่พ้น |
| ไม่ฝึกตน | ตามสิกขา | ท่านว่าไว้ |
| บวชกันแล้ว | ก็รีบสึก | นึกพอใจ |
| ข้าจะได้ | มีลูกเมีย | ได้เสียที |
| บ้างก็บวช | เพราะแก่ | แย่แล้วข้า |
| เข้าไปหา | กินข้าววัด | น่าบัดสี |
| กินแล้วนอน | นอนแล้วกิน | พอสิ้นปี |
| พรรษามี | มากหน่อย | คอยวันตาย |
| บ้างก็บวช | แก้บน | ให้พ้นผิด |
| บวชกันนิด | แล้วก็สึก | นึกใจหาย |
| ไม่รู้ศีล | ไม่รู้ธรรม | ประจำใจ |
| สึกออกไป | ก็ทำชั่ว | มั่วโลกีย์ |
| บ้างบวชนาน | เป็นสมภาร | วานเฝ้าวัด |
| มิกำจัด | เครื่องเศร้าหมอง | ให้ผ่องศรี |
| กิเลสหนา | พาเป็น | เห็นมากมี |
| ไม่เป็นที่ | เคารพ | นบกราบไหว้ |
| บางท่านบวช | เพื่อชำระ | สละกิเลส |
| เข้าหาเพศ | บรรพชิต | จิตแจ่มใส |
| รักษาศีล | ภาวนา | อยู่ร่ำไป |
| ไม่ใส่ใจ | ทางโลก | ท่านโชคดี |
| บางท่านบวช | เพื่อเรียนรู้ | เป็นครูสอน |
| ได้แต่วอน | สอนคนอื่น | ทุกทุกที่ |
| ไม่เคยสอน | ตัวเอง | เลยสักที |
| ชั่วชีวี | ก็ไม่พ้น | วนเวียนไป |
| บางท่านบวช | แล้วละได้ | ไร้อาสวะ |
| เป็นอริยะ | จิตประเสริฐ | เลิศผ่องใส |
| หมดทั้งทุกข์ | หมดทั้งโศก | เหนือใครใคร |
| จงใส่ใจ | เคารพ | นบนอบเอย |
บวชชี เพราะหนีชาย
| บ้างบวชชี | หนีชาย | หมายไม่สึก |
| พอดึกดึก | นึกถึงเขา | เศร้าหมองศรี |
| คิดไปมา | ว่าจะทำ | อย่างไรดี |
| สึกอีกที | เพื่ออยู่ | ร่วมคู่กัน |
| บ้างบวชชี | อยู่นาน | ไม่ขานไข |
| ไม่ใส่ใจ | ในธรรมะ | น่าขบขัน |
| กิเลสหนา | พาเป็น | เห็นทุกวัน |
| แย่งชิงกัน | เป็นใหญ่ | น่าอายคน |
| บ้างบวชชี | เพราะใส่ใจ | ในธรรมะ |
| แม้ใครจะ | ว่าอย่างไร | ก็ไม่สน |
| เร่งศึกษา | หาความรู้ | มาสู่ตน |
| นั่นแหละคน | ที่ดี | มีปัญญา |
| บ้างบวชชี | เพราะแก่ | แย่สักหน่อย |
| ชอบพูดพล่อย | คำหยาบ | บาปหนักหนา |
| บอกไม่ได้ | สอนไม่ได้ | ให้ระอา |
| ไร้ปัญญา | ช่างไม่รู้ | อดสูใจ |
| บ้างบวชชี | อยู่นาน | พาลรักพระ |
| ได้จังหวะ | พากันสึก | นึกสงสัย |
| รักษาศีล | ภาวนา | กันอย่างไร |
| ในหัวใจ | กิเลสหนา | น่าอายคน |
| บ้างบวชชี | เพราะรักพระ | สละบ้าน |
| มาเฝ้าท่าน | อยู่ที่วัด | ดูขัดสน |
| ใครจะมา | เข้าใกล้ | ให้กังวล |
| เป็นของตน | ข้าไม่ไห้ | ใครเข้ามา |
| บ้างบวชชี | เพราะอยากได้ | ของในวัด |
| ให้ข้องขัด | ถ้าไม่ได้ | สมปรารถนา |
| เที่ยวสอดส่อง | มองดู | ผู้นำมา |
| เมื่อไหร่หนา | คนเผลอ | เป็นเจอดี |
| บ้างบวชชี | เพราะผัวตาย | เสียดายนัก |
| เพราะความรัก | ทำให้ทุกข์ | ไม่สุขี |
| เข้าศึกษา | หาพระธรรม | ในคัมภีร์ |
| ปัญญามี | คลายทุกข์ | เป็นสุขใจ |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พิจารณา |
| ว่าตัวข้า | บวชอยู่ | ประเภทไหน |
| ทำดีแล้ว | ก็จงทำ | กันต่อไป |
| ไม่ดีไซร้ | จงกลับตน | เป็นคนดี |
ธรรมมีอุปการะมาก ( สติ สัมปชัญญะ )
| อันสติ | คือระลึกได้ | ใครเคยเห็น |
| เพราะมันเป็น | นามธรรม | ตามท่านว่า |
| คิดดีชั่ว | ระลึกรู้ | อยู่ทุกครา |
| ทั้งวาจา |
กายใจ | เฝ้าไตร่ตรอง |
| สัมปชัญญะ | คือรู้ตัว | ชั่วหรือดี |
| เลือกทำที่ | ให้กาย | ไม่เศร้าหมอง |
| รู้เวลา | รู้กาละ | คอยประครอง |
| ให้กายต้อง | รู้เทศะ | จะเจริญ |
ธรรมคุ้มครองโลก ( หิริ โอตตัปปะ )
| อันหิริ | คือละอาย | ในความบาป |
| โปรดจงทราบ | ทำชั่ว | ตัวเราเห็น |
| วาจาใจ | กายชั่ว | ตัวเราเป็น |
| ใครไม่เห็น | เราก็ทุกข์ | สุขไม่มี |
| โอตตัปปะ | คือเกรงกลัว | ชั่วเกิดขึ้น |
| อย่าได้ฝืน | ทำความชั่ว | ตัวหมองศรี |
| แม้ทำแล้ว | ใครไม่เห็น | เป็นไม่ดี |
| ไม่ผ่องศรี | น่าอดสู | รู้แก่ใจ |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พิจารณา |
| ว่าตัวข้า | เคยทำชั่ว | ไว้บ้างไหม |
| ถ้าเคยทำ | ก็ต้องจำ | ไว้ใส่ใจ |
| ให้ละอาย | ต่อความชั่ว | กลัวบาปเอย |
ธรรมอันทำให้งาม ( ขันติ โสรัจจะ )
| อันขันติ | คืออดทน | คนควรคิด |
| มิยึดติด | ความทุกข์ | ไม่สุขี |
| จงอดทน | รับกรรม | ทำไม่ดี |
| ในชาตินี้ | จึงทุกข์ | สุขไม่เป็น |
| ต้องอดทน | รันทด | ความอดอยาก |
| ทนลำบาก | ทางใจ | ใครไม่เห็น |
| ทนเหน็ดเหนื่อย | ตรากตรำ | แสนลำเค็ญ |
| ทั้งเจ็บเป็น | ป่วยไข้ | แม้กายเย็น |
| โสรัจจะ | คือเสงี่ยม | เจียมตัวไว้ |
| ระวังกาย | ให้สงบ | เมื่อพบเห็น |
| กิริยา | มารยาท | ทำให้เป็น |
| ตัวอย่างเช่น | คนดี | มีจรรยา |
| จะรู้สึก | ดีใจ | หรือเสียใจ |
| เสงี่ยมไว้ | อย่าให้ออก | มานอกหน้า |
| จะเจ็บแค้น | แสนปวด | ในอุรา |
| ต้องรักษา | มารยาทไว้ | ให้งามตา |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พิจารณา |
| ว่าอดทน | กับสิ่งใด | ได้บ้างหนา |
| ถ้าทนได้ | ก็ดูงาม | อร่ามตา |
| ทั้งวาจา | กายใจ | ใช่คนดี |
บุคคลที่หาได้ยาก ( กตัญญู กตเวที )
| บุพพการี | คือผู้มี | อุปการะ |
| เราควรจะ | ตรองดู | ให้รู้แน่ |
| มีใครบ้าง | เลี้ยงดู | ผู้เหลียวแล |
| ทั้งพ่อแม่ | ท่านผู้รู้ | ครูอาจารย์ |
| กตัญญู | คือรู้คุณ | หนุนเราไว้ |
| ท่านสอนให้ | เราจำ | พร่ำไขขาน |
| ว่าทำดี | ได้ดี | มีมานาน |
| พระคุณท่าน | มากล้น | จนวันตาย |
| กตเวที | คือตอบแทน | แน่นในจิต |
| เราควรคิด | แทนคุณ | บุญเหลือหลาย |
| มีโอกาส | จงรีบทำ | อย่าร่ำไร |
| จงใส่ใจ | แทนคุณท่าน | นั้นอย่าลืม |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พิจารณา |
| ว่าตัวข้า | มีธรรม | เหล่านี้หรือ |
| หากไม่มี | จงสร้างขึ้น | ให้เลื่องลือ |
| ให้สมชื่อ | กตัญญู | ผู้รู้คุณ |
คนเกิดมาไม่เหมือนกัน (เพราะกฎแห่งกรรม)
| บ้างเกิดมา | ทั้งรูปสวย | ทั้งรวยทรัพย์ |
| จิตน้อมรับ | ในพระธรรม | ไม่นิ่งเฉย |
| ปฏิบัติดี | ปฏิบัติชอบ | น่าชมเชย |
| ขอเฉลย | ว่าเป็นสุข | ทุกข์ไม่มี |
| บ้างเกิดมา | ทั้งรูปสวย | รวยทั้งทรัพย์ |
| แต่จิตกลับ | เศร้าหมอง | ไม่ผ่องศรี |
| ขาดทั้งศีล | ขาดทั้งทาน | พาลสิ้นดี |
| หัวใจมี | แต่ตัณหา | หน้ามืดมน |
| บ้างเกิดมา | ทั้งไม่สวย | ไม่รวยทรัพย์ |
| แต่จิตกลับ | ผ่องใส | ไม่สับสน |
| มีทั้งศีล | มีทั้งทาน | ไม่พาลคน |
| เพราะฝึกตน | ธรรมะช่วย | ดูสวยงาม |
| บ้างเกิดมา | ไม่สวย | แต่รวยทรัพย์ |
| มีบ้านนับ | มีบ้านนับ | หนึ่งสองสาม |
| ไม่ตระหนี่ | เหนียวแน่น | ดูแสนงาม |
| แม้รูปทราม | แต่ใจดี | มีเมตตา |
| บ้างเกิดมา | รูปสวย | ไม่รวยทรัพย์ |
| แต่จิตกลับ | ลุ่มหลง | ในตัณหา |
| ใช้รูปสวย | หลอกลวง | ปวงประชา |
| สวยแต่หน้า | ใจช่างทราม | ไม่งามเลย |
| บ้างเกิดมา | โง่เขลา | เบาปัญญา |
| เป็นใบ้บ้า | น่าสงสาร | นะท่านเอ๋ย |
| ไม่รู้บาปบุญ | คุณโทษ | ประโยชน์เลย |
| เจ้าทรามเชย | รับกรรมชั่ว | ตัวทำมา |
| บ้างเกิดมา | ตาบอด | มองไม่เห็น |
| มันก็เป็น | เพราะกรรม | อย่ากังขา |
| ทำกรรมชั่ว | จึงติดตัว | ตามตนมา |
| ต้องก้มหน้า | ทนทุกข์ | ไม่สุขใจ |
| บ้างเกิดมา | น่าเศร้าแสน | แขนขาขาด |
| น่าอนาถ | ชาติก่อน | อย่าสงสัย |
| เคยตัดแขน | ตัดขา | สัตว์ใดใด |
| ชาตินี้ไซร้ | ต้องรับกรรม | ทำมานาน |
| บ้างเกิดมา | มีนิสัย | ที่เรียบร้อย |
| ดูอ่อนช้อย | กิริยา | น่าสงสาร |
| ทั้งวาจา | หรือก็หวาน | ปานน้ำตาล |
| แต่สันดาน | ในหัวใจ | หาใช่คน |
| ปากนั้นหรือ | ปราศรัย | ใจเชือดคอ |
| คำหวานล่อ | ผู้อื่น | ให้สับสน |
| หาประโยชน์ | นานา | มาใส่ตน |
| ช่างฉ้อฉล | อับเฉา | น่าเศร้าใจ |
| บ้างเกิดมา | มีนิสัย | ไม่เรียบร้อย |
| อะไรหน่อย | พูดโผงผาง | ช่างหวั่นไหว |
| แต่เป็นคน | ที่ดี | มีน้ำใจ |
| ปัญญาไว | คอยช่วยเหลือ | เกื้อกูลจริง |
| บ้างเกิดมา | มีนิสัย | ชอบฆ่าสัตว์ |
| จิตประวัติ | แต่เนื้อเขา | ผีเข้าสิง |
| ไม่ว่าสัตว์ | เหล่าใด | ข้าก็ยิง |
| ใจบาปจริง | น่าอนาถ | ขาดปัญญา |
| บ้างเกิดมา | มีนิสัย | ชอบในกาม |
| งามไม่งาม | เมื่อได้เห็น | เกิดตัณหา |
| ทำทุกอย่าง | เพื่อให้ได้ | คนนั้นมา |
| สมอุรา | แล้วก็ทิ้ง | น่าชิงชัง |
| บ้างเกิดมา | มีนิสัย | ชอบความสวย |
| รวยไม่รวย | ข้าก็แต่ง | ให้สมหวัง |
| แต่งให้สวย | ให้งาม | เพื่อความดัง |
| ก็เพราะหวัง | ให้คนอื่น | เขาชื่นชม |
| บ้างเกิดมา | มีนิสัย | หลงในยศ |
| จะพูดปด | เขาก็ยอม | น่าขื่นขม |
| จะเสียทรัพย์ | เงินทอง | ของนิยม |
| จะตรอมตรม | เพียงใด | ขอได้มัน |
| บ้างเกิดมา | มีนิสัย | ใจอิจฉา |
| กายวาจา | ทุจริต | น่าขบขัน |
| ใครได้ดี | มีสุข | ทุกข์ฉับพลัน |
| คิดกีดกัน | คิดทำลาย | น่าอายจริง |
| บ้างเกิดมา | มีนิสัย | ใจบริสุทธิ์ |
| เห็นมนุษย์ | ทุกข์ยาก | ไม่อยู่นิ่ง |
| เข้าช่วยเหลือ | จุนเจือ | ด้วยใจจริง |
| ช่วยทุกสิ่ง | ให้พ้นทุกข์ | เขาสุขใจ |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พิจารณา |
| ว่าตัวข้า | มีอยู่ | ในข้อไหน |
| แม้นดีแล้ว | จงทำดี | กันต่อไป |
| แม้นถูกใคร | ก็ขอโทษ | โปรดอภัย |
ทุจริต ๓ อย่าง ( ประพฤติชั่วทาง กาย วาจา ใจ )
| ประพฤติชั่ว | ทางกาย | ให้น่าคิด |
| ประพฤติผิด | ในกาม | ไม่งามแน่ |
| ทั้งฆ่าสัตว์ | ตัดชีวิต | จิตผันแปร |
| ไม่งามแน่ | ทั้งลักทรัพย์ | อับปัญญา |
| ประพฤติชั่ว | ทางวาจา | ก็น่าเกลียด |
| พูดส่อเสียด | ไม่ดี | มีปัญหา |
| ทั้งพูดปด | หลอกลวง | ปวงประชา |
| ทั้งยังด่า | หยาบคาย | ไม่อายคน |
| ประพฤติชั่ว | ทางใจ | ใช่แล้วจิต |
| ความเห็นผิด | ครรลอง | มองสับสน |
| โลภอยากได้ | ของผู้อื่น | เป็นของตน |
| คิดฆ่าคน | ก็ได้ | ใจไม่ดี |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พิจารณา |
| ว่าตัวข้า | ประพฤติผิด | ทั้งสามนี้ |
| จงกลับใจ | กลับคำ | ทำความดี |
| จะผ่องศรี | เบิกบาน | ท่านจงทำ |
สุจริต ๓ อย่าง ( ประพฤติชอบด้วย กาย วาจา ใจ )
| ประพฤติชอบ | ทางกาย | ไม่วายคิด |
| เว้นทำผิด | ในกาม | งามเหลือหลาย |
| ไม่ฆ่าสัตว์ | ตัดชีวิต | ของใครใคร |
| ฉ้อโกงไซร้ | ก็งดเว้น | เห็นไม่ดี |
| ประพฤติชอบ | ทางวาจา | ก็น่าคิด |
| ไม่พูดผิด | เพ้อเจ้อ | ให้บัดสี |
| ไม่ส่อเสียด | เกลียดชัง | กลับหวังดี |
| ใช้วจี | ให้ถูก | คงสุขใจ |
| ประพฤติชอบ | ทางใจ | ใช่แล้วจิต |
| ใครทำผิด | มีเมตตา | อภัยให้ |
| คิดช่วยเหลือ | เผื่อแผ่ | อย่างแน่ใจ |
| อยากจะให้ | เป็นสุข | กันทุกคน |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พิจารณา |
| ว่าตัวข้า | ประพฤติชอบ | ไม่สับสน |
| ทำดีแล้ว | จงทำต่อ | ขอนิมนต์ |
| ไม่อับจน | ปัญญา | พาสุขเอย |
สังวรธรรม (ระวังใจ ๔ อย่าง)
| ระวังใจ | ไม่ให้ | กำหนัดเกิด |
| ระวังเถิด | ในอารมณ์ | อย่าหวั่นไหว |
| แม้รูปรส | กลิ่นเสียง | สัมผัสใด |
| ระวังใจ | มิให้ตั้ง | ดังต้องการ |
| ระวังใจ | ไม่ขัดเคือง | เรื่องอื่นอื่น |
| จงอย่าตื่น | ในถ้อยคำ | เขาพร่ำขาน |
| เรื่องรูปรส | กลิ่นเสียง | เถียงกันนาน |
| ระวังมัน | อย่าขัดเคือง | ทุกเรื่องไป |
| ระวังใจ | ไม่ให้หลง | โปรดจงคิด |
| อย่ายึดติด | กับทุกสิ่ง | ไม่หวั่นไหว |
| แม้รูปรส | กลิ่นเสียง | สัมผัสใด |
| ระวังใจ | มิให้ | ไปกังวล |
| ระวังใจ | ไม่มัวเมา | เฝ้ารักษา |
| มีปัญญา | ตรองดู | รู้เหตุผล |
| แม้นมัวเมา | ในสิ่งใด | ใจมืดมน |
| ระวังตน | อย่าทำชั่ว | มั่วโลกีย์ |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พิจารณา |
| ว่าใจข้า | เศร้าหมอง | หรือผ่องศรี |
| ใครระวัง | ได้แล้ว | เป็นคนดี |
| จะสุขี | ไร้ทุกข์ | สุขสบาย |
อามิสทาน การให้ทรัพย์
| คำว่าทาน | นั้นหรือ | คือการให้ |
| ท่านสอนไว้ | ให้แบ่ง | ด้วยเหตุผล |
| ถ้าจะให้ | ก็ต้องดู | ก่อนผู้คน |
| ว่าเขาจน | หรือมี | ดีหรือเลว |
| บางคนให้ | ด้วยใจ | ไม่บริสุทธิ์ |
| มันเป็นจุด | ให้เกิด | ความล้มเหลว |
| เพื่อหวังสิ่ง | ตอบแทน | ให้เกิดเร็ว |
| เมื่อล้มเหลว | ก็เลิกให้ | ใจไม่ดี |
| บางคนให้ | ด้วยใจ | อันบริสุทธิ์ |
| เพื่อนมนุษย์ | เกิดทุกข์ | ไม่สุขี |
| มีอะไร | ก็แบ่งให้ | ไปด้วยดี |
| ไม่หวังมี | สิ่งตอบแทน | แต่อย่างใด |
| บางคนให้ | เพราะไม่รู้ | ดูสับสน |
| ให้กับคน | ชั่วช้า | น่าใจหาย |
| เสียทรัพย์สิน | เงินทอง | ของมากมาย |
| เหมือนทำลาย | ทรัพย์ของตน | จนปัญญา |
| บางคนให้ | แสนละเหี่ย | เสียไม่ได้ |
| จำต้องให้ | เพราะกลัว | มีปัญหา |
| ทั้งเสียดาย | ทั้งโกรธ | หมดปัญญา |
| กลัวเสียหน้า | ก็ต้องให้ | ใจแทบพัง |
| บางคนให้ | แล้วเสียดาย | น่าอายนัก |
| ทั้งแช่งชัก | หักกระดูก | เขาตามหลัง |
| เห็นเขาให้ | ก็ต้องให้ | น่าอายจัง |
| เพราะไม่หวัง | ที่จะให้ | กับใครเลย |
| บางคนให้ | เพราะประเพณี | หนีไม่พ้น |
| จำต้องทน | แบ่งให้ | ไม่นิ่งเฉย |
| ถ้าไม่ใช่ | วันพระ | ก็ละเลย |
| เจ้าไม่เคย | ใส่ใจ | การให้ทาน |
| บางคนให้ | เพราะติด | จิตยึดมั่น |
| กลับขยัน | ให้แต่พระ | น่าสงสาร |
| ไม่ได้ดู | ว่าสงฆ์ใด | ควรให้ทาน |
| จิตชื่นบาน | เพราะได้ให้ | ตามใจตน |
| เมื่อให้แล้ว | ก็จะได้ | ในชาตินี้ |
| เป็นผู้มี | เมตตา | มหากุศล |
| อันชาติหน้า | นั้นเล่า | อย่ากังวล |
| เกิดเป็นคน | รวยทรัพย์ | ไม่อับจน |
วิทยาทาน
| วิทยาทาน | ก็อีกหนึ่ง | ซึ่งต้องให้ |
| คือความรู้ | ใดใด | ไม่ขัดสน |
| ที่เรามี | ก็ใส่ใจ | ให้ผู้คน |
| เป็นกุศล | มหาศาล | ท่านจงทาน |
| สอนให้เขา | รู้วิชา | ท่านว่าเลิศ |
| จะประเสริฐ | กว่าให้ทรัพย์ | มหาศาล |
| เมื่อรู้แล้ว | ตั้งให้เที่ยง | เลี้ยงชีวัน |
| วิชานั้น | ที่ท่านให้ | ใส่ใจดู |
| นำวิชา | ความรู้ | ที่ครูสอน |
| ทุกบทตอน | ไปฝึกฝน | อย่าอดสู |
| จำให้ได้ | ทำให้ได้ | ดังเช่นครู |
| เอาความรู้ | ที่เรียนมา | หาเลี้ยงตน |
| ผู้ที่ให้ | ต้องมีใจ | อันผ่องแผ้ว |
| เมื่อให้แล้ว | ยังต้อง | ไม่หวังผล |
| ให้วิชา | เพราะช่วยเหลือ | เพื่อผู้คน |
| ที่อับจน | ขาดปัญญา | จะหากิน |
| อันกุศล | ผลบุญ | จะนำส่ง |
| ใจปลอดโปร่ง | ปัญญาเลิศ | เป็นนิจศีล |
| คิดอะไร | ก็คิดได้ | เป็นอาจิณ |
| ทั้งชีวิน | ประเสริฐเหลือ | เหนือผู้คน |
อภัยทาน
| คำว่าทาน | นั้นหรือ | คือการให้ |
| ท่านแบ่งไว้ | หลายอย่าง | อย่าสับสน |
| ท่านสอนไว้ | ให้อภัย | ต่อผู้คน |
| จะได้พ้น | ศัตรู | และหมู่มาร |
| ขอทุกท่าน | จงอภัย | กันไว้เถิด |
| จะได้เกิด | เมตตา | และสงสาร |
| ให้อภัย | เขาแล้ว | จิตเบิกบาน |
| ไม่มีมาร | หรือศัตรู | อยู่สบาย |
| พระองค์ท่าน | สอนไว้ | ในกฎเกณฑ์ |
| ว่าจองเวร | ไม่ระงับ | ดับไม่หาย |
| เวรจะดับ | ก็ต่อเมื่อ | ให้อภัย |
| จิตแจ่มใส | ก็ไม่ต้อง | ไปจองเวร |
ธรรมทาน
| คำว่าทาน | นั้นหรือ | คือการให้ |
| ท่านแบ่งไว้ | เป็นส่วนสัด | บรรทัดฐาน |
| อีกอย่างหนึ่ง | นั้นหรือ | คือธรรมทาน |
| การแบ่งปัน | ความรู้ | ให้ผู้คน |
| สอนให้เขา | เป็นคนดี | มีประโยชน์ |
| รู้บาปบุญ | คุณโทษ | มีเหตุผล |
| ช่วยแนะนำ | ตักเตือน | เพื่อนทุกคน |
| ให้กลับตน | เป็นคนดี | มีปัญญา |
| สอนให้เขา | ละชั่ว | ประพฤติดี |
| ให้เขามี | คุณธรรม | นำรักษา |
| ชำระใจ | ให้พ้น | จากโกรธา |
| กิเลสหนา | ก็ให้บาง | จางจากใจ |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พิจารณา |
| ว่าตัวข้า | มีทั้งสี่ | นี้หรือไม่ |
| ถ้ามีแล้ว | ก็จงทำ | อีกต่อไป |
| ท่านจะได้ | มีความสุข | ไม่ทุกข์เลย |
ศีล ๕ (งดเว้นประพฤติชั่ว ทางกาย วาจา )
| อันว่าศีล | นั้นหรือคือ | ข้อห้าม |
| เว้นจากทำ | ชั่วช้า | น่าบัดสี |
| ใครเว้นได้ | ในโลก | ก็โชคดี |
| จะสุขี | แน่นอน | แม้ก่อนตาย |
| ข้อที่หนึ่ง | ท่านวาง | ทางไว้ชัด |
| ห้ามฆ่าสัตว์ | เพราะมันบาป | ทราบบ้างไหม |
| ฆ่าสัตว์แล้ว | ชีวิตนั้น | ต้องสั้นไป |
| ท่านสอนไว้ | ให้งดเว้น | เห็นไม่ดี |
| อีกทั้งห้าม | เบียดเบียน | สัตว์ทั้งหลาย |
| ที่สบาย | ให้เป็นทุกข์ | ไม่สุขี |
| ทั้งเบียดเบียน | ทรัพย์สมบัติ | นั้นไม่ดี |
| พระองค์ชี้ | ทางไว้ | ให้ทุกคน |
| อีกทั้งห้าม | เบียดเบียน | สัตว์ทั้งหลาย |
| ที่สบาย | ให้เป็นทุกข์ | ไม่สุขี |
| ทั้งเบียดเบียน | ทรัพย์สมบัติ | นั้นไม่ดี |
| พระองค์ชี้ | ทางไว้ | ให้ทุกคน |
| อีกทั้งห้าม | ทรมาน | สัตว์ทั้งหลาย |
| เจ็บปวดกาย | ให้เป็นทุกข์ | ไม่สุขสม |
| ทั้งกักขัง | หน่วงเหนี่ยว | ให้ระทม |
| จะตรอมตรม | เป็นทุกข์ | คลายสุขลง |
| ข้อที่สอง | ท่านห้าม | ทางลักทรัพย์ |
| ห้ามไปจับ | สิ่งของ | ต้องประสงค์ |
| ของผู้อื่น | แล้วถูกจับ | จะดับลง |
| ตำรวจคง | พาเจ้า | เข้าซังเต |
| ข้อที่สาม | ห้ามเป็นชู้ | แล้วสู่สม |
| ไม่นิยม | เปลี่ยนคู่ | ดูหันเห |
| ใครชอบเปลี่ยน | ก็จงรู้ | คนเสเพล |
| คาดคะเน | ได้ว่า | คนบ้ากาม |
| ข้อที่สี่ | ห้ามพูดปด | งดคำชั่ว |
| เห็นแก่ตัว | พูดนักเลง | น่าเกรงขาม |
| ทั้งพูดปด | หลอกลวง | ฟังไม่งาม |
| วาจาทราม | พาเป็นทุกข์ | สุขไม่มี |
| ท่านห้ามพูด | เพ้อเจ้อ | และส่อเสียด |
| คนเขาเกลียด | กันทั่ว | ตัวหมองศรี |
| ไม่มีคน | คบค้า | ว่าไม่ดี |
| ความชั่วมี | ทางวาจา | ช่างน่าอาย |
| ข้อที่ห้า | ห้ามดื่มสุรา | และเมรัย |
| ท่านว่าไว้ | เป็นคนชั่ว | มั่วเหลือหลาย |
| กินเหล้าแล้ว | ทำความชั่ว | ได้มากมาย |
| มันน่าอาย | หนักหนา | พาซบเซา |
| บ้างกินเหล้า | มัวเมา | ไม่เข้าท่า |
| กินเมามา | เข้าไปหา | ลูกเมียเขา |
| ช่างน่าอาย | อดสู | ดูไม่เบา |
| ลูกเมียเขา | ก็ไม่เว้น | เห็นน่าชัง |
| บ้างกินเมา | แล้วก็พาล | สันดานเสีย |
| ตีลูกเมีย | เสียจน | ตนถูกขัง |
| หายเมาแล้ว | ก็อับอาย | ขายหน้าจัง |
| ลูกเมียชัง | คนชั่ว | ตัวอัปรีย์ |
| บ้างเมาแล้ว | พูดมาก | ลำบากหู |
| คนที่อยู่ | ใกล้เคียง | ก็อยากหนี |
| ทั้งหญิงชาย | กินเหล้า | ไม่เข้าที |
| ทั้งชีวี | วอดวาย | ต้องตายลง |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พินิจดู |
| เมื่อตัวรู้ | ว่าผิด | อย่างใหลหลง |
| จงละชั่ว | ประพฤติดี | และซื่อตรง |
| ชีวีคง | สุขสมจริง | ทั้งหญิงชาย |
| รักษาศีล | แล้วจะได้ | อะไรหนอ |
| ข้าจะขอ | บอกท่าน | ที่มั่นหมาย |
| ในชาตินี้ | จะสะอาด | วาจากาย |
| ชาติหน้าไซร้ | จะมีรูป | ดูสวยงาม |
ศีล ๘
| อันศีลแปด | นั้นก็งาม | อีกสามข้อ |
| ซึ่งติดต่อ | กับศีลห้า | ท่านว่าไว้ |
| จงไตร่ตรอง | ดูแล | อีกต่อไป |
| ใครใส่ใจ | งดเว้นต่อ | ก็ขอเชิญ |
| ข้อที่หก | ท่านกำหนด | ให้งดเว้น |
| อาหารเย็น | คาวหวาน | ไม่สรรเสริญ |
| หลังเที่ยงแล้ว | ท่านให้อด | งดเพลิดเพลิน |
| ไม่เจริญ | เห็นแก่ตัว | มัวแต่กิน |
| ข้อที่เจ็ด | ท่านห้าม | ความงามไว้ |
| อย่าหลงใหล | ในตน | คนติฉิน |
| อย่าแต่งตัว | มัวเมา | เป็นอาจิณ |
| เว้นให้สิ้น | การแต่งตัว | อย่ามัวเพลิน |
| อีกทั้งห้าม | ขับร้อง | ทำนองเพลง |
| เพราะท่านเกรง | ติดในเสียง | ให้เก้อเขิน |
| ผู้ถือศีล | ไม่ควร | จะเพลิดเพลิน |
| ไม่เจริญ | น่าอนาถ | ขาดพรหมจรรย์ |
| ข้อที่แปด | ท่านห้าม | การนอนไว้ |
| อย่าหลงใหล | ในที่นอน | อันสุขสันต์ |
| ท่านให้นอน | กับพื้น | ตื่นเร็วพลัน |
| ทุกทุกวัน | มิให้ | ใส่ใจนอน |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พิจารณา |
| ว่าตัวข้า | มีศีล | บ้างไหมหนอ |
| ถ้าไม่มี | ก็อย่า | มัวรีรอ |
| จงไปขอ | กับพระ | นะท่านเอย |
ธรรม ๕ ประการ ( คุณธรรมประกอบศีล )
| เมื่อมีศีล | ต้องมีธรรม | ประจำใจ |
| ท่านสอนไว้ | มีเมตตา | สัตว์ทั้งหลาย |
| ชีวิตเขา | ชีวิตเรา | ต้องเข้าใจ |
| อย่าทำลาย | ให้เขาดับ | รับโทษทัณฑ์ |
| ข้อที่สอง | สัมมา | อาชีวะ |
| เราควรจะ | เลี้ยงชีพ | ให้สุขสันต์ |
| มีอาชีพ | ที่ชอบ | ประกอบกัน |
| เลี้ยงชีวัน | ให้รอด | จะปลอดภัย |
| ข้อที่สาม | ควรสำรวม | ในกามไว้ |
| จงพอใจ | ในคู่ครอง | ตรองให้ได้ |
| แม้นผิดคู่ | สู่สม | จะเสียใจ |
| ท่านว่าไว้ | เป็นทุกข์ | สุขไม่มี |
| ข้อที่สี่ | ก็มีธรรม | ประจำนะ |
| คือสัจจะ | ความจริง | ทุกสิ่งศรี |
| พูดไปแล้ว | ก็ต้องจำ | ทำให้ดี |
| ต้องพูดที่ | มีความจริง | ยิ่งเจริญ |
| ข้อที่ห้า | ก็มีธรรม | ประจำซิ |
| มีสติ | อันรอบคอบ | ไม่ขาดเขิน |
| ทำอะไร | อย่าให้พลาด | หรือขาดเกิน |
| อย่าหลงเพลิน | มัวเมา | จะเศร้าใจ |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พิจารณา |
| ว่าตัวข้า | มีคุณธรรม | อยู่บ้างไหม |
| อันว่าศีล | นั้นห้าม | วาจากาย |
| ธรรมนั้นไซร้ | ห้ามถึงจิต | พินิจดู |
บัวสี่เหล่า
| เหล่าที่หนึ่ง | พ้นแล้ว | แววสว่าง |
| พอฟ้าสาง | แดดส่อง | ผ่องมีศรี |
| บานสะพรั่ง | สวยสด | จรดราตรี |
| เหมือนผู้มี | คุณธรรม | ประจำใจ |
| เหล่าที่สอง | ปริ่มน้ำ | ฉ่ำชื่นจิต |
| อีกเพียงนิด | พ้นน้ำ |
งามสดใส |
| เปรียบเหมือนคน | มีธรรม | ประจำใจ |
| ปัญญาไว | เห็นดี | มีศรัทธา |
| เหล่าที่สาม | งามหน่อย | ลอยเหนือพื้น |
| ถึงแม้ตื้น | ก็ไม่ควร | มวลมัจฉา |
| เปรียบเหมือนคน | ท่องบ่น | ภาวนา |
| เมื่อปัญญา | เกิดขึ้น | คงชื่นใจ |
| อันดอกบัว | สี่เหล่า | เราเฝ้าคิด |
| ดอกนิดนิด | เหล่าที่สี่ | มีไฉน |
| มักเป็นเหยื่อ | ปูปลา | น่าเศร้าใจ |
| ตัวเราไซร้ | คงเป็น | เช่นดอกบัว |
ทุกข์ประจำ
| มนุษย์เรา | เฝ้าสนุก | ทุกข์ไม่รู้ |
| ความเป็นอยู่ | ประจำ | พร่ำไฉน |
| ทุกข์ประจำ | นั้นเล่า | ไม่เข้าใจ |
| ทุกข์อะไร | ช่างข้า | น่ารำคาญ |
| ทุกข์เรื่องกิน | ใช่ไหม | ใครเคยคิด |
| ทุกข์อีกนิด | เมื่ออิ่ม | ลิ้มอาหาร |
| ทุกข์ขับถ่าย | เกิดขึ้น | อีกไม่นาน |
| ไม่สำราญ | เป็นทุกข์ | สุขไม่มี |
| ทุกข์ร้อนเล่า | เจ้าเห็น | เป็นไฉน |
| เมื่อร้อนกาย | เจ้าก็ทุกข์ | ไม่สุขี |
| เมื่อร้อนใจ | เจ้าจะทำ | อย่างไรดี |
| ให้ชีวี | เจ้าเป็นสุข | คลายทุกข์ไป |
| เมื่อยามหนาว | เจ้าก็ทุกข์ | สุขไม่เห็น |
| อากาศเย็น | เจ้าก็ทุกข์ | สุขไฉน |
| รีบหาผ้า | แพรพรรณ | มาห่มกาย |
| ก็เพื่อคลาย | ความทุกข์ | สุขไม่มี |
| ทุกข์พลัดพราก | จากของ | ปองใจรัก |
| ช่างแน่นัก | เศร้าหมอง | ไม่ผ่องศรี |
| แม้เสียชีพ | ยอมตาย | วายชีวี |
| เพื่อของที่ | ตนรัก | จักสูญไป |
| ทุกข์เกิดแก่ | เจ็บตาย | ไม่วายสิ้น |
| เป็นอาจิณ | ของมนุษย์ | สุดแก้ไข |
| เกิดกันแล้ว | แก่กันเล่า | เจ้าก็ตาย |
| อีกเมื่อไหร่ | เจ้าจะพ้น | วนเวียนไป |
| อันคำสอน | ผ่อนทุกข์ | สุขจะเกิด |
| เร่งกันเถิด | ทุกคน | จงขวนขวาย |
| หาพระธรรม | คำสอน | มาใส่ใจ |
| จะช่วยคลาย | ความทุกข์ | เป็นสุขจริง |
ความตาย
| อันความตาย | ไม่มี | ใครหนีพ้น |
| ทุกทุกคน | เกิดมา | น่าใจหาย |
| ถ้าทำดี | ก็ไปเกิด | ที่สบาย |
| ทำชั่วร้าย | เกิดไปทุกข์ | สุขห่างไกล |
| คนที่อยู่ | จงรู้ | อยู่เสมอ |
| ว่านี่เธอ | ควรทำ | กรรมไฉน |
| ทำกรรมดี | ก่อนที่ | จะตายไป |
| นั่นแหละใช่ | รู้ตน | เป็นคนดี |
| การพลัดพราก | จากของ | ปองใจรัก |
| โศกเศร้านัก | หม่นหมอง | ไม่ผ่องศรี |
| เกิดมาแล้ว | ก็ต้องตาย | วายชีวี |
| เป็นเรื่องที่ | หนีไม่พ้น | ทุกคนไป |
| บางคนกลัว | ความตาย | น่าอายนัก |
| ไม่รู้จัก | ตัวตน | เป็นไฉน |
| ช่างโง่เขลา | เบาปัญญา | กว่าใครใคร |
| ไม่เข้าใจ | ความจริง | ทุกสิ่งอัน |
พรหมวิหารธรรม ( พรหมวิหาร ๔ )
| อันเมตตา | คือความรัก | จักเผื่อแผ่ |
| จะมากแท้ | ก็ต่อเมื่อ | เผื่อมากหลาย |
| ทั้งพ่อแม่ | เพื่อนพ้อง | น้องหญิงชาย |
| สัตว์ทั้งหลาย | ในโลก | จงโชคดี |
| กรุณา | คือสงสาร | วานช่วยบอก |
| ใครช้ำชอก | เป็นทุกข์ | ไม่สุขี |
| จงช่วยเขา | ให้พ้นทุกข์ | เป็นสุขดี |
| แม้สัตว์ที่ | เจ็บป่วย | จงช่วยกัน |
| มุทิตา | พลอยยินดี | ผู้มีโชค |
| อย่าเศร้าโศก | เสียใจ | ภัยมหันต์ |
| จงทำใจ | ให้ดี | มีต่อกัน |
| พระองค์ท่าน | สอนไว้ | ให้ยินดี |
| อุเบกขา | คือวางเฉย | เคยหรือไม่ |
| คือทำใจ | ให้เป็นกลาง | สว่างศรี |
| ไม่ดีใจ | หรือเสียใจ | เมื่อภัยมี |
| จะเกิดที่ | สัตว์เหล่าใด | ใครก็ตาม |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พินิจดู |
| หากไม่รู้ | แม้นชอบ | ให้สอบถาม |
| คุณธรรม | ทั้งสี่ | นี้ช่างงาม |
| มีประจำ | ก็เป็นพรหม | สมดังใจ |
ธรรมที่ทำให้เกิดความกล้าหาญ
| อันศรัทธา | นั้นหรือ | คือความเชื่อ |
| ไม่นึกเบื่อ | ในพระธรรม | จดจำได้ |
| ประพฤติตาม | พระธรรม | พระวินัย |
| จะทำให้ | มีความกล้า | พาเจริญ |
| อันว่าศีล | นั้นหรือ | คือรักษา |
| กายวาจา | ให้เรียบร้อย | ไม่เก้อเขิน |
| กายวาจา | ก็สะอาด | ไม่ขาดเกิน |
| จะยืนเดิน | ไปได้ทั่ว | ไม่กลัวใคร |
| พาหุสัจจะ | นั้นหรือ | คือศึกษา |
| หาวิชา | ใส่ตน | เร่งขวนขวาย |
| หาความรู้ | ครูที่ดี | มีมากมาย |
| และใส่ใจ | ศึกษาธรรม | ในคัมภีร์ |
| วิริยา- | รัมภะ | เพียรปรารภ |
| เมื่อได้พบ | สิ่งเลิศ | ประเสริฐศรี |
| เพียรพูดจา | กล้าทำ | สิ่งที่ดี |
| แม้ภัยมี | ก็กล้า | น่าชื่นใจ |
| อันปัญญา | นั้นหรือ | คือความรู้ |
| ความเป็นอยู่ | ประจำ | พร่ำไฉน |
| เมื่อรู้ดี | รู้ชั่ว | ไม่กลัวใคร |
| ปัญญาไว | มีเหตุผล | เป็นคนดี |
ความเพียร ๔ อย่าง
| อันความเพียร | สี่อย่าง | ช่างน่าคิด |
| เพียรเป็นนิจ | ละบาป | ทราบบ้างไหม |
| เคยทำแล้ว | ก็ต้องลด | ให้หมดไป |
| ถ้าร่ำไร | ไร้สุข | ทุกข์ตามมา |
| เพียรที่สอง | ตรองดู | รู้แก่จิต |
| บางชนิด | ไม่เคยทำ | อย่าพร่ำหา |
| จงระวัง | ไว้เถิด | บาปนานา |
| อย่าให้มา | เกิดขึ้น | ชื่นชีวี |
| เพียรที่สาม | งามดี | ช่างมีผล |
| สร้างกุศล | ให้เกิด | ประเสริฐศรี |
| ความรู้ใด | ที่เรา | ยังไม่มี |
| เพียรอีกที | เถิดเจ้า | เฝ้าคอยเตือน |
| เพียรที่สี่ | นี้เล่า | ก็เข้าท่า |
| เพียรรักษา | กุศลไว้ | อย่าให้เสื่อม |
| เพียรตรวจตรา | ดูแล | อย่าลืมเลือน |
| อย่าแชเชือน | เตือนให้รู้ | สู่นิพพาน |
| ขอทุกท่าน | จงตรวจดู | ให้รู้ดี |
| ถ้าใครมี | ก็ประเสริฐ | เลิศมหันต์ |
| ถ้าไม่มี | ก็จงสร้าง | บ้างแล้วกัน |
| คงสักวัน | จะพ้นทุกข์ | เป็นสุขจริง |
ธาตุ ๔
| อันธาตุดิน | คือของแข็ง | แบ่งให้ถูก |
| มีกระดูก | นานา | อย่าสงสัย |
| มีทั้งหนัง | ขนเล็บ | และตับไต |
| รวมกันไว้ | อยู่ที่ตัว | อย่ามัวเพลิน |
| อันธาตุน้ำ | คือของเหลว | อยู่ในร่าง |
| มีเลือดบ้าง | น้ำเหลืองบ้าง | ไม่ห่างเหิน |
| มันไหลเวียน | อยู่ในกาย | ให้เจริญ |
| ถ้ามากเกิน | ทำให้ตาย | ได้เหมือนกัน |
| อันธาตุลม | คืออากาศ | ขาดไม่ได้ |
| ต้องหายใจ | เข้าออก | กะทันหัน |
| ไม่มีลม | เข้าออก | ช่วยผลักดัน |
| ทั้งชีวัน | ก็ต้องม้วย | ด้วยขาดใจ |
| อันธาตุไฟ | คือความร้อน | ไม่อ่อนแข็ง |
| เป็นอีกแรง | เข้าช่วย | ร่างกายได้ |
| มีหน้าที่ | ช่วยย่อย | ค่อยสบาย |
| ถ้าขาดไฟ | กายเย็น | เป็นไม่ดี |
| ขอทุกท่าน | อย่าได้หลง | คงสติ |
| คิดดูซิ | เป็นตัวตน | หม่นหมองศรี |
| ใครยึดมั่น | ถือมั่น | นั้นไม่ดี |
| จะเป็นที่ | เกิดทุกข์ | ไม่สุขเลย |
ขันธ์ ๕
| อันว่ารูป | คือร่างกาย | ไม่วายคิด |
| ใครยึดติด | ต้องเป็นทุกข์ | ไม่สุขสันต์ |
| มีอาการ | สามสิบสอง | ต้องครบครัน |
| มารวมกัน | เรียกว่ารูป | สรุปลง |
| ขันธ์ที่สอง | คือเวทนา | ท่านว่าไว้ |
| สุขก็ใช่ | ทุกข์ก็ใช่ | อย่าใหลหลง |
| เมื่อเกิดแล้ว | ก็ต้องดับ | ระงับลง |
| อย่าไปหลง | ยึดถือ | ชื่อของมัน |
| อันสัญญา | คือจำได้ | ให้หมายรู้ |
| มันอยู่คู่ | กับใจ | ที่หมายมั่น |
| ทั้งรูปรส | กลิ่นสียง | สัมผัสพลัน |
| จำได้มั่น | เป็นของข้า | น่าเศร้าใจ |
| อันสังขาร | เครื่องปรุงแต่ง | แรงกระตุ้น |
| ให้หมกมุ่น | เศร้าหมอง | ไม่ผ่องใส |
| เดี๋ยวให้โลภ | เดี๋ยวให้โกรธ | ไม่โทษใคร |
| ตัวเราไซร้ | เป็นคนเขลา | เบาปัญญา |
| อันวิญญาณ | ซึ่งเป็นนาม | ตามที่อยู่ |
| คอยรับรู้ | ทุกทุกสิ่ง | วิ่งมาหา |
| ไม่ว่าชั่ว | หรือดี | มีราคา |
| หน้าที่ข้า | คอยรับรู้ | อยู่แค่ใจ |
| ขอทุกท่าน | จงสำรวจ | ตรวจให้เห็น |
| ว่ามันเป็น | เพียงขันธ์ | อย่าหวั่นไหว |
| ธาตุทั้งสี่ | ขันธ์ทั้งห้า | มันพาไป |
| อยากสบาย | ให้ดับขันธ์ | พลันสุขเอย |
อิทธิบาท ๔
| ฉันทะคือ | พอใจ | ในสิ่งนั้น |
| จงฝ่าฟัน | อุปสรรค | อย่าสับสน |
| จงตั้งใจ | ดูแล | งานของตน |
| ต้องอดทน | ให้สำเร็จ | เสร็จสิ้นไป |
| วิริยะ | คือความเพียร | เรียนให้รู้ |
| เพียรคอยดู | แล้วก็จำ | ทำให้ได้ |
| เพียรศึกษา | หาความรู้ | มาสู่ใจ |
| เพียรต่อไป | ก็สำเร็จ | สมเจตนา |
| อันจิตตะ | คือฝักใฝ่ | ในงานนั้น |
| ทุกคืนวัน | ตั้งใจ | ใฝ่ฝันหา |
| จงตั้งใจ | ทำให้เสร็จ | งานนานา |
| จะมีค่า | สมหวัง | ดังตั้งใจ |
| วิมังสา | คือไตร่ตรอง | ประคองจิต |
| ทุกชนิด | พิจารณา | อย่าหวั่นไหว |
| ค่อยค่อยคิด | ค่อยค่อยทำ | เพียรร่ำไป |
| ทุกอย่างไซร้ | ก็สำเร็จ | เสร็จด้วยดี |
| ขอทุกท่าน | จงหมั่น | ขยันเถิด |
| จะบังเกิด | ทุกอย่าง | สว่างศรี |
| ทั้งฉันทะ | วิริยะ | ตั้งใจดี |
| ทุกอย่างมี | ไตร่ตรอง | ครองสุขเอย |
ความรักของแม่
| ความรักแม่ | เหนือสมุทร | อันสุดกว้าง |
| เปรียบเหมือนทาง | อันไกล | สุดไปถึง |
| ลูกรักแม่ | แค่ไหน | ไม่คำนึง |
| รักลูกหนึ่ง | ไม่มีสอง | ครอบครองใจ |
| แม่เรียกลูก | ให้ตื่น | ฟื้นสติ |
| ลุกขึ้นซิ | ลูกจ๋า | อย่าหลับใหล |
| อย่าทำให้ | เวลา | ล่วงเลยไป |
| จงใส่ใจ | ประพฤติธรรม | ตามเวลา |
| ไปเถิดลูก | ไปกับแม่ | แน่แล้วสุข |
| ลูกยังทุกข์ | แม่ห่วงใย | เฝ้าใฝ่หา |
| วันทั้งวัน | คืนทั้งคืน | คอยแก้วตา |
| เมื่อไหร่หนา | ใจลูกน้อย | จะคล้อยตาม |
กรรมสนอง
| ธาตุทั้งสี่ | ขันธ์ทั้งห้า | ท่านว่าไว้ |
| ใครใส่ใจ | กันบ้างเล่า | เจ้าคุณเอ๋ย |
| เกิดกันแล้ว | ตายกันเล่า | เจ้าไม่เคย |
| ทำดีเลย | หรือจะพ้น | จากคนไป |
| อันว่ากรรม | ที่ทำไว้ | ใครได้รับ |
| มันก็กลับ | มาสนอง | เราใช่ไหม |
| อันทำชั่ว | แล้วได้ดี | ไม่มีใคร |
| จงใส่ใจ | คิดกระทำ | แต่กรรมดี |
เมื่อลูกป่วย
| ลูกเจ็บป่วย | ไม่สบาย | วุ่นวายจิต |
| แม่เฝ้าคิด | หายา | รักษาให้ |
| เมื่อไหร่หนอ | ลูกข้า | จะสบาย |
| แม่อยากตาย | แทนลูก | คงสุขใจ |
| การเกิดแก่ | เจ็บตาย | วุ่นวายนัก |
| มันประจักษ์ | แก่ตน | เร่งขวนขวาย |
| ประพฤติธรรม | ให้เก่ง | ให้เก่ง |
| จะสบาย | ไร้ทุกข์ | สุขย่างกราย |
| อนิจจัง | ไม่เที่ยง | เลี่ยงไม่ถูก |
| เกิดแล้วทุกข์ | ตามมา | น่าใจหาย |
| อนัตตา | นั้นหรือ | คือใช่กาย |
| สูญสลาย | ไม่พ้น | ทุกคนไป |
หนึ่งเดียวในดวงใจ
| อันพ่อแม่ | แก่เฒ่า | คอยเฝ้าเลี้ยง |
| อยู่ใกล้เคียง | ท่านไว้ | อย่าให้หา |
| มีอะไร | ให้ท่าน | รีบจัดมา |
| เพราะเวลา | ของท่าน | นั้นไม่มี |
| อันน้ำใจ | ท่านเลิศ | ประเสริฐนัก |
| เฝ้าฟูมฟัก | เลี้ยงลูก | ให้สุขี |
| หากลูกน้อย | ของท่าน | นั้นไม่ดี |
| ทั้งชีวี | ปวดร้าว | เศร้าต่อไป |
| หากลูกดี | เป็นศรี | มีสง่า |
| จะพูดจา | แห่งหน | ตำบลไหน |
| มีชื่อเสียง | ที่ดี | มิอายใคร |
| เพราะลูกไซร้ | ของตน | เป็นคนดี |
มนุษย์
| เป็นมนุษย์ | แน่ชัด | สัตว์ประเสริฐ |
| มีกำเนิด | แห่งกรรม | ที่ทำไว้ |
| มีปัญญา | เป็นเลิศ | เหนือสัตว์ใด |
| ปัญญาไว | ก็พาตน | พ้นภัยพาล |
| สัตว์เดรัจฉาน | ท่านว่า | ปัญญาน้อย |
| ถ้าคนถ่อย | ก็เป็น | เช่นเดรัจฉาน |
| ทำความชั่ว | ได้ทุกอย่าง | โดยสันดาน |
| เหมือนคนพาล | ไม่รู้ | ผู้มีคุณ |
| ขอทุกท่าน | จงประพฤติ | ปฏิบัติ |
| ทั้งในอรรถ | ในธรรม | เพื่อค้ำหนุน |
| จงไตร่ตรอง | ในธรรม | เพื่อค้ำจุน |
| ได้ผลบุญ | มากล้น | พ้นอบาย |
แม่ป่วยกาย ใช่ป่วยจิต ( อาการป่วยของแม่ชี )
| แม่เจ็บปวด | กายา | ช่างน่าขำ |
| เป็นเพราะกรรม | ทำมา | น่าใจหาย |
| ยามเจ็บปวด | ครวญคราง | ปางจะตาย |
| จิตแม่ไซร้ | ไม่เศร้า | รู้เท่าทัน |
| เป็นมะเร็ง | ในกระเพาะ | ไม่เหมาะแน่ |
| ยาที่แก้ | ไม่หาย | กะทันหัน |
| ต้องทนทุกข์ | ทรมาน | อีกนานวัน |
| หนี้กรรมนั้น | ยังไม่หมด | งดความตาย |
| อีกโรคหนึ่ง | นั้นเล่า | เจ้าช่างโก้ |
| หัวใจโต | เต็มอก | โรคไม่หาย |
| แต่จิตเรา | ไม่เศร้า | แม้จะตาย |
| ชีวาวาย | คลายทุกข์ | สุขนิรันดร |
| อีกโรคหนึ่ง | ถุงน้ำดี | มีปัญหา |
| จึงต้องผ่า | ตัดออก | นอกธาตุขันธ์ |
| แม้นไม่ผ่า | หากแตก | ต้องตายพลัน |
| จบชีวัน | พลันสิ้น | จากถิ่นไทย |
| อีกโรคหนึ่ง | เบาหวาน | ก็ขานรับ |
| มันขยับ | ขึ้นลง | อย่าสงสัย |
| เดี๋ยวมันต่ำ | เดี๋ยวมันสูง | อยู่ในกาย |
| ช่างวุ่นวาย | เหลือเกิน | ไม่เพลินเลย |
| เรื่องอาหาร | การกิน | ก็สิ้นสุข |
| มีแต่ทุกข์ | ทั้งวัน | นะท่านเอ๋ย |
| ของบางอย่าง | กินไม่ได้ | เหมือนอย่างเคย |
| แม่ก็เลย | โหยหา | ระอาใจ |
| อีกโรคหนึ่ง | มีไขมัน | เกาะที่ตับ |
| จะขยับ | กายา | เกือบไม่ไหว |
| ช่างเหน็ดเหนื่อย | เมื่อยล้า | ระอาใจ |
| ต้องทนไป | จนกว่า | ชีวาวาย |
| อีกโรคนั้น | ไตรั่ว | น่ากลัวนัก |
| รักษายาก | ใช้เวลา | กว่าจะหาย |
| แม่ต้องทุกข์ | ทรมาน | ทั้งร่างกาย |
| ใจแม่ไซร้ | กลับเห็น |
เป็นเพราะกรรม |
| อีกไขมัน | ในเลือด | ไม่เหือดหาย |
| มีมากมาย | เกินอัตรา | ช่างน่าขำ |
| ต้องรับทุกข์ | เพราะกรรมชั่ว | ตัวแม่ทำ |
| ยอมรับกรรม | ที่ทำไว้ | อย่างใจเย็น |
| โรคมดลูก | อักเสบ | ต้องเจ็บปวด |
| หมอได้ตรวจ | เสร็จแล้ว | ลงความเห็น |
| ต้องผ่าตัด | ทิ้งไป | เพราะจำเป็น |
| ไม่วายเว้น | ไร้สุข | ทุกข์ระทม |
| ตาก็เป็น | ต้อกระจก | โรคอีกอย่าง |
| ช่างฝ้าฟาง | มองสิ่งอื่น | อย่างขื่นขม |
| มันปวดเศียร | เวียนเกล้า | ร้าวระบม |
| สุดระทม | ใครอย่าเป็น | เช่นอย่างเรา |
| รวมอีกทั้ง | ลูกตา | เคยผ่าตัด |
| สายตาขัด | ไม่เห็น | เช่นอย่างเขา |
| ต้องผ่าตัด | ลูกตา | หนักไม่เบา |
| โอ้ตัวเรา | มีแต่โรค | โชคไม่ดี |
| ทั้งเป็นโรค | รอยต่อ | ท่ออาหาร |
| สุดรำคาญ | เศร้าหมอง | ไม่ผ่องศรี |
| กินอาหาร | เข้าไป | ไม่เข้าที |
| แสบร้อนที่ | ลำคอ | ตามท่อไป |
| อีกทั้งโรค | เหน็บชา | ขาและเท้า |
| จะย่างก้าว | ออกเดิน | ไปทางไหน |
| ใช้ไม้เท้า | เข้าช่วย | ด้วยจึงไป |
| เดินไม่ได้ | จะต้องนอน | ป้อนข้าวปลา |
| มือทั้งสอง | มึนชา | แสนสาหัส |
| มันติดขัด | จับต้อง | ของที่หา |
| จับไม่ติด | ยากไซร้ | ให้ระอา |
| แม้ข้าวปลา | จะเข้าปาก | ยากเหลือเกิน |
| อีกทั้งโรค | กระดูกพรุน | ทั้งร่างกาย |
| จะเคลื่อนย้าย | กายา | ก็ขัดเขิน |
| กระดูกทรุด | ทับเส้นขา | ไม่พาเดิน |
| ยากเหลือเกิน | จะย่างเท้า | ก้าวออกไป |
| อีกหนึ่งข้อ | กระดูกคอ | ก็กดทับ |
| แม่ทนรับ | ความเจ็บปวด | เกือบไม่ไหว |
| ต้องทนทุกข์ | ทรมาน | ปานจะตาย |
| ทั้งร่างกาย | ก็เสื่อมลง | ปลงอนิจจา |
| อนิจจัง | ความไม่เที่ยง | เลี่ยงไม่ได้ |
| ไม่ว่าใคร | ต้องเปลี่ยนแปร | แน่หนักหนา |
| เพราะมีกาย | ต้องเปลี่ยนไป | เป็นธรรมดา |
| และนำพา | ให้เกิดทุกข์ | สุขไม่มี |
| อนัตตา | สูญสลาย | กายทั้งสิ้น |
| ต้องเป็นดิน | และเป็นน้ำ | ตามวิถี |
| ลมและไฟ | ตามกันไป | ไม่ปราณี |
| ทั้งชีวี | ต้องดับ | อย่างยับเยิน |
| แม่มีโรค | สิบห้าอย่าง | ในร่างกาย |
| ช่างวุ่นวาย | ยามเจ็บป่วย | ด้วยฉุกเฉิน |
| ด้วยฉุกเฉิน | ทรมาน | นานเหลือเกิน |
| ต้องเผชิญ | โรคร้าย | ในกายเรา |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พิจารณา |
| ว่าตัวข้า | ทำกรรมชั่ว | เมื่อชาติเก่า |
| เกิดมาแล้ว | ต้องรับกรรม | ทั้งหนักเบา |
| ตัวของเรา | เป็นผู้ทำ | กรรมขึ้นเอง |
| ไม่มีใคร | รับกรรม | แทนเราได้ |
| ท่านสอนไว้ | เราต้องรับ | นั่นตรงเผง |
| กรรมดีชั่ว | เกิดขึ้น | เพราะตัวเอง |
| ท่านจงเกรง | กรรมชั่ว | อย่ามัวทำ |
วัดเอ๋ย...วัดดุน
| วัดอุดม | คงคา | คิรีเขต |
| เป็นประเทศ | น่าอยู่ | ผู้อาศัย |
| อยู่กันแล้ว | ไปกันเล่า | ไม่เข้าใจ |
| ไม่มีใคร | พ้นทุกข์ | สุขสักคน |
| หลวงปู่ผาง | ท่านได้วาง | ทางไว้ชัด |
| เพื่อขจัด | กองกิเลส | ด้วยเหตุผล |
| เข้ามาแล้ว | ต้องชำระ | กันทุกคน |
| กิเลสตน | มากมาย | ให้คลายลง |
| แต่บัดนี้ | พระสงฆ์ | องค์อาศัย |
| ท่านมิได้ | ปฏิบัติ | ดูขัดสน |
| กิเลสหนา | พาไป | น่าอายคน |
| ดูอับจน | ปัญญา | ระอาใจ |
| น่าสงสาร | หลวงปู่ | ผู้ประเสริฐ |
| ท่านก่อเกิด | วัดวา | ให้อาศัย |
| ไว้เป็นที่ | พักพิง | ทั้งกายใจ |
| ลูกศิษย์ไซร้ | ไม่ทำ | ตามเจตนา |
ธรรมะ จากการทำวัตร
| พระพุทธรูป | องค์ใหญ่ | ในศาลา |
| งามสง่า | น่าเคารพ | เมื่อพบเห็น |
| ท่านสงบ | อยู่บนฐาน | อันเยือกเย็น |
| ใครได้เห็น | ต้องก้มกราบ | ประทับใจ |
| เสียงพระสงฆ์ | สวดมนต์ | ดลให้คิด |
| ทุกชีวิต | เกิดมา | น่าใจหาย |
| เรามีกรรม | เป็นของตัว | ใช่อื่นไกล |
| เราทำไว้ | ต้องได้รับ | ตามกฎเกณฑ์ |
| ท่านว่ากรรม | เป็นเผ่าพันธุ์ | นั้นก็ถูก |
| เรามีลูก | มีทั้งหลาน | และโหลนเหลน |
| จึงเกิดมา | ร่วมรับกรรม | นำใช้เวร |
| ดังจะเห็น | เช่นตัวเรา | น่าเศร้าใจ |
| เป็นเพราะกรรม | ทำมา | พาให้เกิด |
| จะประเสริฐ | หรือทุกข์ | สุขไฉน |
| เป็นเพราะเรา | ได้ทำมา | หาใช่ใคร |
| ท่านว่าไว้ | ทุกชนิด | กรรมติดตาม |
| ท่านว่ากรรม | เป็นที่ตั้ง | ฟังไว้เถิด |
| พาก่อเกิด | เป็นตัวตน | ล้นสยาม |
| บางคนทุกข์ | บางคนสุข | ก็เพราะกรรม |
| จะขาวดำ | สูงต่ำ | กรรมพาเป็น |
| เสียงพระสวด | ปลงสังขาร | พลันให้คิด |
| ทุกชีวิต | มีแต่ทุกข์ | สุขไม่เห็น |
| มีอาการ | สามสิบสอง | ต้องลำเค็ญ |
| ต้องเจ็บเป็น | ป่วยไข้ | แล้วตายลง |
| บางท่านสวด | เป็นประจำ | ขำสักหน่อย |
| สวดบ่อยบ่อย | ไม่เข้าใจ | กลับใหลหลง |
| กลับยึดติด | หลงกัน | อย่างมั่นคง |
| สวดแล้วปลง | ไม่ได้ | น่าอายจริง |
| กรรมเป็นที่ | พึ่งอาศัย | ก็ใช่อีก |
| จะหลบหลีก | ไปไม่ได้ | ทั้งชายหญิง |
| กรรมดีชั่ว | กรรมดีชั่ว | เข้าพักพิง |
| ทั้งชายหญิง | ต้องรับกรรม | ที่ทำมา |
| กรรมที่เป็น | ทายาท | ขาดไม่ได้ |
| สืบต่อไป | ทุกทุกชาติ | อย่ากังขา |
| คิดถึงกรรม | ต่างต่าง | ช่างระอา |
| เราเกิดมา | ต้องรับกรรม | ทำไว้จริง |
| ทำวัตรเย็น | เราเห็น | ว่าประเสริฐ |
| ไตร่ตรองเถิด | ท่านทั้งหลาย | ทั้งชายหญิง |
| ทุกทุกบท | เป็นสัจธรรม | นำสุขจริง |
| หากชายหญิง | ท่านใด | ได้ใคร่ครวญ |
| แล้วน้อมนำ | ทำจิต | ให้คิดตาม |
| พยายาม | ตรองให้เห็น | อย่าเหหวน |
| ว่าทุกสิ่ง | ที่เรามี | นี้แปรปรวน |
| ไม่สมควร | ยินดี | มีสุขเอย |
สมาธิ
| สมาธิ | นั้นเล่า | เฝ้าฝึกจิต |
| ให้สนิท | ตั้งมั่น | ไม่หวั่นไหว |
| มีสติ | คอยระวัง | ไม่ห่างไกล |
| ควบคุมไว้ | ให้จิต | คิดอย่างเดียว |
| อยู่กับบท | ภาวนา | ว่าอย่างไร |
| แล้วแต่ใคร | เรียนมา | อย่าเฉลียว |
| จะพุทโธ | ก็พุทโธ | แต่อย่างเดียว |
| ไม่ท่องเที่ยว | อยู่กับที่ | ดีทุกคน |
| การทำจิต | ให้สงบ | พบความสุข |
| จะคลายทุกข์ | ปัจจุบัน | ทันเหตุผล |
| จิตสงบ | ไม่ฟุ้งซ่าน | อย่างแยบยล |
| หมั่นฝึกตน | ให้แน่วแน่ | ดีแท้เอย |
ปัญญา
| อันปัญญา | นั้นหรือ | คือความรู้ |
| คอยตรวจดู | จิตตน | เร่งขวนขวาย |
| ว่าทุกข์สุข | เกิดขึ้น | เพราะเหตุใด |
| จงใส่ใจ | ค้นคิด | พินิจดู |
| ปัญญามี | ก็จะเห็น | เช่นท่านว่า |
| ทำชั่วช้า | แสนรันทด | น่าอดสู |
| มีความทุกข์ | จิตก็ทราม | ไม่น่าดู |
| จิตหดหู่ | ไร้ทั้งทรัพย์ | อับปัญญา |
| ใครทำดี | ก็ได้ดี | มีความสุข |
| ไม่มีทุกข์ | ทั้งชาตินี้ | และชาติหน้า |
| เป็นเพราะกฎ- | แห่งกรรม | เราทำมา |
| มีปัญญา | รู้เท่าทัน | นั่นความจริง |
| ทำปัญญา | ให้รู้แจ้ง | แทงให้ชัด |
| กรรมนำสัตว์ | มาให้เกิด | ทั้งชายหญิง |
| จงใคร่ครวญ | ให้เป็น | จะเห็นจริง |
| ทั้งชายหญิง | กิเลสหนา | พาวนเวียน |
| ผู้ใดมี | ปัญญา | ท่านว่าไว้ |
| ก็ใส่ใจ | ในพระธรรม | นำขีดเขียน |
| หาวิชา | ความรู้ | ด้วยการเรียน |
| มีความเพียร | ประพฤติธรรม | ตามครรลอง |
| นำธรรมะ | มาชำระ | ซึ่งกิเลส |
| มันเป็นเหตุ | ให้จิตเรา | ต้องเศร้าหมอง |
| มีสติ | ตั้งมั่น | คอยประคอง |
| ปัญญาต้อง | รู้ทัน | นั่นอารมณ์ |
| โลภโกรธหลง | คงอยู่ | คู่กับสัตว์ |
| ให้อึดอัด | ในอุรา | น่าขื่นขม |
| มีแต่ทุกข์ | สุขไม่ได้ | ให้ระทม |
| ต้องตรอมตรม | ทุกทุกชาติ | ขาดปัญญา |
ป่าไม้ ธรรมชาติ
| ป่าไม้ใหญ่ | มีต้นไม้ | หลายชนิด |
| มาครุ่นคิด | ถึงผล | ต้นทั้งหลาย |
| บางต้นดี | มีประโยชน์ | อยู่มากมาย |
| บางต้นไร้ | คุณค่า | ไม่น่าชม |
| คนที่ชั่ว | เหมือนต้นไม้ | ที่ไร้ค่า |
| ทำชั่วช้า | พาผู้อื่น | เขาขื่นขม |
| ขาดคุณธรรม | ทำชั่ว | ตัวระทม |
| ไม่เหมาะสม | จะให้อยู่ | คู่ฟ้าดิน |
| คนที่ดี | เหมือนต้นไม้ | ที่มีค่า |
| เขาเกิดมา | ไม่ทำชั่ว | ตัวมีศีล |
| ทั้งให้ทาน | ทั้งภาวนา | เป็นอาจิณ |
| ชีวิตสิ้น | ก็เป็นสุข | ทุกชาติไป |
| ต้นไม้ใด | ไม่ต้องการ | พลันตัดทิ้ง |
| ตัดทั้งกิ่ง | ขุดทั้งราก | หายากไม่ |
| แต่คนชั่ว | อยู่กับเรา | น่าเศร้าใจ |
| หนีไม่ได้ | ไปไม่พ้น | ทนรำคาญ |
| มาเบียดเบียน | ให้เรา | ต้องเศร้าโศก |
| เหมือนมีโรค | เรื้อรัง | ในสังขาร |
| ต้องเหน็ดเหนื่อย | เมื่อยล้า | น่ารำคาญ |
| เหมือนมีมาร | มาขัดขวาง | ทางเจริญ |
| ต้นไม้ใหญ่ | กิ่งใบแยก | แตกสาขา |
| เปรียบเหมือนคน | มีปัญญา | น่าสรรเสริญ |
| เราอยู่ใกล้ | ก็ทำให้ | เราเจริญ |
| จะขาดเกิน | ท่านคอยช่วย | ด้วยเมตตา |
| ขอทุกท่าน | ตรองดู | รู้แก่จิต |
| ท่านใกล้ชิด | ผู้ใด | กันเล่าหนา |
| ใกล้คนชั่ว | ตัวท่าน | จะอัปรา |
| จงนำพา | คบคนดี | มีสุขเอย |
อาการ ๓๒
| อันเกศา | นั้นหรือ | คือเส้นผม |
| คนนิยม | ว่าสวย | เป็นหนักหนา |
| มันไม่เที่ยง | ซ้ำเป็นทุกข์ | เป็นอนัตตา |
| มีปัญญา | รู้เท่าทัน | นั้นเห็นจริง |
| มันเกิดขึ้น | ตั้งอยู่ | แล้วดับไป |
| ไม่ว่าใคร | จะเป็นชาย | หรือเป็นหญิง |
| มันยิ่งยาว | ยิ่งรก | สกปรกจริง |
| มันเป็นสิ่ง | น่ารำคาญ | ท่านตรองดู |
| เส้นเล็กเล็ก | ตามตัวนั้น | ท่านว่าขน |
| ทั่วตัวคน | ชื่อโลมา | นั้นมีอยู่ |
| ชนทุกชั้น | ใช้ปัญญา | ไตร่ตรองดู |
| แล้วจะรู้ | ว่ามีมาก | ยุ่งยากจริง |
| แล้วต่อมา | คือทันตา | เรียกว่าฟัน |
| สามสิบสองอัน | นั้นมี | ทั้งชายหญิง |
| มันไม่เที่ยง | เลี่ยงไม่ได้ | เสียดายจริง |
| มันหลุดทิ้ง | จนหมด | รันทดใจ |
| อีกตโจ | นั้นหรือ | ก็คือหนัง |
| ห่อทั่วร่าง | ของเรา | ทุกส่วนไว้ |
| เมื่อแก่แล้ว | ก็ต้องแห้ง | เหี่ยวลงไป |
| ไม่มีใคร | หลีกพ้น | สักคนเดียว |
| ทั้งมังสัง | นั้นหรือ | ก็คือเนื้อ |
| มันเอื้อเฟื้อ | อยู่ในร่าง | อย่าเฉลียว |
| เมื่อยังหนุ่ม | เต่งตึง | ดูงามเชียว |
| แก่แล้วเหี่ยว | หย่อนยาน | พานไม่งาม |
| นหารู | นั้นหรือ | คือเส้นเอ็น |
| ทุกทุกเส้น | ร้อยรัด | อยู่ทั่วร่าง |
| แม้เส้นหนึ่ง | เส้นใด | ต้องขาดกลาง |
| ก็ครวญคราง | ไร้สุข | ทุกข์ตามมา |
| อันนะขา | ท่านว่าไว้ | ใช่แล้วเล็บ |
| ยาวแล้วเจ็บ | เน่าเปื่อย | อย่ากังขา |
| มันไม่เที่ยง | เป็นทุกข์ | เป็นอนัตตา |
| มีปัญญา | ก็จะเห็น | ว่าเป็นจริง |
| อันอัฎฐิ | คือกระดูก | อยู่ในร่าง |
| เป็นท่อนบ้าง | เป็นข้อบ้าง | ร่างชายหญิง |
| ต่อกันอยู่ | ทั่วร่าง | ไม่อ้างอิง |
| เจ็บปวดยิ่ง | เมื่อต้องหัก | จากกายา |
| อัฎฐิมิญชัง | คือเยื่อใย | ในกระดูก |
| ไม่เป็นลูก | แต่เป็นใย | และไม่หนา |
| ประกอบกัน | ในกระดูก | ชิ้นนานา |
| ในกายา | แม้นขาดมัน | ทุกข์ทันใด |
| วักกังไต | เป็นคู่ | อยู่ด้านหลัง |
| ต้องระวัง | แม้นอักเสบ | เจ็บเหลือหลาย |
| ขาดทั้งคู่ | ท่านจงรู้ | ว่าต้องตาย |
| สูญสลาย | มอดม้วย | ไปด้วยกัน |
| หะทะยัง | คือหัวใจ | ใครก็รู้ |
| เกิดอยู่คู่ | กับกาย | ที่หมายมั่น |
| มีหน้าที่ | สูบฉีดเลือด | อยู่ทุกวัน |
| ช่วยผลักดัน | อยู่ในตัว | อย่ามัวเพลิน |
| อีกทั้งปอด | และม้าม | มันสมอง |
| มันมากอง | อยู่ในร่าง | ไม่ห่างเหิน |
| นับวันเสื่อม | เรื่อยไป | ไม่เจริญ |
| แม้นขาดเขิน | ก็เจ็บป่วย | ม้วยชีวัน |
| ปิตตังน้ำดี | มีเป็นถุง | ก็ยุ่งยาก |
| ทั้งเหงื่อมาก | ก็เป็นทุกข์ | ไม่สุขสันต์ |
| เสลดมาก | ทำให้ไอ | ได้เหมือนกัน |
| ส่วนเลือดนั้น | ก็กระจาย | ในกายคน |
| อันน้ำมูก | น้ำตา | และน้ำลาย |
| มันวุ่นวาย | ไหลออกมา | น่าขื่นขม |
| ทั้งน้ำมูตร | อยู่ในกาย | ให้ระทม |
| ช่างโสมม | จริงนะเรา | น่าเศร้าใจ |
| น้ำมันเหลว | น้ำมันข้น | ปนในร่าง |
| บางที่บาง | บางที่หนา | อย่าสงสัย |
| มันติดอยู่ | ตามตัว | เราทั่วไป |
| เห็นได้ง่าย | คนที่อ้วน | ล้วนไขมัน |
| ขอทุกท่าน | ตรองดู | รู้แก่จิต |
| ทุกชีวิต | ต้องเป็นทุกข์ | ไม่สุขสันต์ |
| แม้นจะมี | ทั้งสามสิบสอง | ต้องครบครัน |
| ต้องแปรผัน | แล้วก็ตาย | วายชีวี |
| มีอะไร | บ้างเล่า | ที่เข้าท่า |
| ที่ว่ามา | ล้วนเป็นทุกข์ | ไม่สุขี |
| ทั้งตัวตน | ก็ไม่พ้น | เป็นธุลี |
| ไม่มีดี | มายึดมั่น | กันทำไม |
| พระพุทธองค์ | ทรงสอน | ก่อนสิ้นสุด |
| ให้มนุษย์ | ใช้ปัญญา | มาแก้ไข |
| อันความทุกข์ | ต่างต่าง | ให้หมดไป |
| เพื่อจะได้ | มีความสุข | กันทุกคน |
| พิจารณา | ให้เห็น | เป็นความทุกข์ |
| อย่าสนุก | เพลิดเพลิน | เกินเหตุผล |
| รู้เวลา | รู้กาละ | อย่าปะปน |
| รู้จักตน | รู้ประมาณ | นะท่านเอย |
สายฟ้า สายฝน
| สายฝนหลั่ง | จากฟ้า | นภาฉ่ำ |
| เสียงครวญคร่ำ | ของสายฟ้า | น่าใจหาย |
| ดังเปรี้ยงปร้าง | ครืนครัน | พลันหายไป |
| เป็นเครื่องหมาย | บอกให้รู้ | ฤดูกาล |
| ชีวิตสัตว์ | หมุนเวียนไป | ใครเคยคิด |
| ใครยึดติด | ต้องเวียนว่าย | ในสงสาร |
| เหมือนสายฝน | หล่นจากฟ้า | สุธาธาร |
| ฤดูกาล | มันหมุนเวียน | และเปลี่ยนแปลง |
| ฤดูฝน | วนมา | หาอีกครั้ง |
| สายฝนหลั่ง | พาเป็นสุข | ทุกหนแห่ง |
| ทั้งต้นไม้ | และหมู่สัตว์ | ไม่ขาดแคลน |
| ทั่วดินแดน | สดชื่น | รื่นฤดี |
| เปรียบเหมือนเรา | ได้รับ | รสพระธรรม |
| แล้วจดจำ | ทำตามได้ | คลายหมองศรี |
| ละความชั่ว | ประพฤติตัว | เป็นคนดี |
| ในชาตินี้ | และชาติหน้า | พาสุขใจ |
| ฤดูหนาว | ผ่านเข้ามา | หาเราอีก |
| จะหลบหลีก | ความหนาว | ได้ที่ไหน |
| เปรียบเหมือนคน | ไม่มี | หนีความตาย |
| หนีไม่ได้ | ถึงเวลา | พาสิ้นลง |
| ฤดูร้อน | ย้อนมาอีก | ใครหลีกได้ |
| ร้อนทั้งกาย | ร้อนทั้งใจ | เพราะใหลหลง |
| เปรียบเหมือนคน | กิเลสหนา | พางวยงง |
| เพราะลุ่มหลง | แต่ตัณหา | พามืดมน |
| ฤดูฝน | ฤดูหนาว | ฤดูร้อน |
| หากเราย้อน | ดูกายใจ | ไม่ฉงน |
| มีปัญญา | วางจิตไว้ | ให้แยบยล |
| ก็จะพ้น | สามฤดู | สู่นิพพาน |
อายตนะ ( สิ่งต่อเนื่อง)
| อายตนะ | ภายนอก | และภายใน |
| ท่านสอนไว้ | เป็นสิ่งต่อ | ให้ก่อผล |
| ตาเห็นรูป | เกิดพอใจ | ในบัดดล |
| เกิดวกวน | อยากได้ | ไปเอามา |
| ตาเห็นรูป | ไม่สวย | ช่วยไม่ได้ |
| ไม่พอใจ | ก็โกรธ | เกิดโทสา |
| รีบขจัด | ปัดเป่า | อย่าเข้ามา |
| มีปัญญา | จะดูออก | นอกและใน |
| อันว่ารส | นั้นหรือ | คืออาหาร |
| มีมานาน | เป็นภายนอก | ท่านบอกไว้ |
| เวลากิน | ลิ้นรู้รส | เรียกภายใน |
| ต่อกันไว้ | เช่นนี้ | มีมานาน |
| เมื่อลิ้นได้ | ลิ้มรส | อดไม่ได้ |
| เกิดพอใจ | มีความสุข | ในอาหาร |
| มีเงินทอง | ไปซื้อหา | มารับประทาน |
| แสนสำราญ | ในอารมณ์ | สมดั่งใจ |
| กินอาหาร | ไม่อร่อย | พลอยหงุดหงิด |
| กลับไปคิด | ว่าคนทำ | ใช้ไม่ได้ |
| เกิดโมโห | โกรธา | ด่าเรื่อยไป |
| ไม่พอใจ | ก็เททิ้ง | แม้สิ่งดี |
| อันว่ากลิ่น | นั้นหรือ | คือภายนอก |
| มันเข้าออก | ทางจมูก | ไม่มีสี |
| เป็นกลิ่นหอม | นั้นเล่า | ก็เข้าที |
| เกิดยินดี | พอใจ | ในอารมณ์ |
| จมูกเป็น | ภายใน | ได้กลิ่นเหม็น |
| ดังเฉกเช่น | ของเน่า | เจ้าขื่นขม |
| ไม่พอใจ | ในกลิ่น | สิ้นอารมณ์ |
| ไม่ชื่นชม | กลิ่นเหม็น | เป็นทุกคน |
| อันว่าเสียง | เป็นสำเนียง | ที่เปล่งออก |
| มันย้อนยอก | กรอกหู | ดูสับสน |
| เสียงอะไร | ใครชอบ | แต่ละคน |
| แต่ชอบกล | แม้แต่เสียง | ยังเถียงกัน |
| อีกทั้งหู | รับเอาเสียง | เรื่องต่างต่าง |
| ชอบเข้าข้าง | เสียงที่ชอบ | ก็ตอบขาน |
| เกิดพอใจ | ก็จดจำ | เอาไว้นาน |
| สุขสำราญ | ในอารมณ์ | สมดั่งใจ |
| แม้นเสียงใด | ไม่ไพเราะ | เสนาะโสต |
| เกิดความโกรธ | ในเสียงนั้น | ดูหวั่นไหว |
| เกิดอารมณ์ | บูดเบี้ยว | ขึ้นทันใด |
| ไม่พอใจ | จะฟัง | ช่างรำคาญ |
| จะขอกล่าว | ถึงกาย | ใช้กระทบ |
| ได้ประสบ | สิ่งใด | ถูกกายท่าน |
| ไม่พอใจ | เร่าร้อนนัก | ชักรำคาญ |
| พระองค์ท่าน | เรียกสัมผัส | ดูชัดเจน |
| กายสัมผัส | อ่อนแข็ง | แรงกระทบ |
| ไม่สงบ | ในร่างกาย | เราได้เห็น |
| เป็นภายนอก | บอกไว้ | ได้ชัดเจน |
| เราจะเห็น | ได้ว่า | มาต่อกัน |
| เมื่อยามนอน | เป็นสุข | บนฟูกใหญ่ |
| นอนไม่ได้ | ไม่มีฟูก | ทุกข์มหันต์ |
| มันเจ็บปวด | กายา | น่ารำคาญ |
| ไม่สุขสันต์ | หงุดหงิด | เพราะติดมัน |
| อันว่าใจ | นั้นหรือ | คือภายใน |
| มีสิ่งใด | มาให้คิด | จิตยึดมั่น |
| เกิดอารมณ์ | ต่างต่าง | เป็นบางวัน |
| นั่นแหละท่าน | เรียกว่า | ธรรมารมณ์ |
| อันภายนอก | นั้นหรือ | คือธรรมชาติ |
| ใครฉลาด | รู้ทัน | นั่นเหมาะสม |
| มีเรื่องราว | ต่างต่าง | เป็นอารมณ์ |
| มันสะสม | กันไว้ | ในใจตน |
| อันรูปรส | กลิ่นเสียง | และสัมผัส |
| มันเด่นชัด | อยู่ในใจ | ไม่สับสน |
| ตาหูจมูก | ลิ้นกายใจ | ในตัวคน |
| มันวกวน | ไม่เที่ยงแท้ | แปรเปลี่ยนไป |
| พระพุทธองค์ | ท่านทรง | ตรัสสอนไว้ |
| ให้ใส่ใจ | ดูตน | เร่งขวนขวาย |
| อายตนะ | ภายนอก | และภายใน |
| มันต่อไว้ | ให้ทุกข์ | ไม่สุขเอย |
มองให้เห็นเป็นธรรมะ
| อันถ้วยชาม | ที่เราใช้ | ให้น่าคิด |
| หลายชนิด | มีทั้งบาง | และทั้งหนา |
| กินแล้วล้าง | ล้างแล้วกิน | ทุกเวลา |
| แสนระอา | น่าเบื่อ | เหลือจะทน |
| บางชนิด | แตกง่าย | เสียดายยิ่ง |
| ก็ต้องวิ่ง | ซื้อใหม่ | ให้สับสน |
| ใช้ประโยชน์ | ได้น้อย | ไม่ค่อยทน |
| เปรียบเหมือนคน | เกิดไม่นาน | พลันต้องตาย |
| ยังมิได้ | ศึกษา | และปฏิบัติ |
| เพื่อกำจัด | ขัดเกลา | กิเลสหาย |
| ไม่ทำดี | ไม่ทำชั่ว | ตัวมาตาย |
| แสนเสียดาย | มิได้ทำ | กรรมที่ดี |
| บางชนิด | เนื้อหนา | ราคาแพง |
| ใส่ทั้งแกง | ใส่ทั้งต้ม | สมศักดิ์ศรี |
| เปรียบเหมือนคน | เกิดมา | ปัญญาดี |
| กิเลสมี | ก็ชำระ | ชนะมัน |
| บางชนิด | เนื้อหนา | ราคาถูก |
| แต่ละลูก | สนิมหนา | น่าขบขัน |
| จะขัดล้าง | อย่างไร | ไม่ได้การ |
| ต้องพบพาน | ความดำด่าง | อย่างมืดมน |
| เปรียบเหมือนคน | กิเลสหนา | ปัญญาน้อย |
| เหมือนคนถ่อย | สอนอย่างไร | ก็ไม่สน |
| มีสันดาน | ชั่วช้า | หาใช่คน |
| จะฝึกฝน | อย่างไร | ไม่ได้ดี |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พิจารณา |
| ว่าตัวข้า | เหมือนถ้วยชาม | บ้างไหมนี่ |
| ถ้าจะเหมือน | ก็ให้เหมือน | ชามที่ดี |
| ดุจคนดี | มีคุณธรรม | นำสุขเอย |
เรือน ๓ น้ำ ๔
| เรือนทั้งสาม | น้ำทั้งสี่ | ที่มีอยู่ |
| มันเกิดอยู่ | คู่กับสัตว์ | อย่าสงสัย |
| เรือนทั้งสาม | น้ำทั้งสี่ | มีอะไร |
| จะบอกให้ | สักนิด | แล้วคิดดู |
| เรือนที่หนึ่ง | คือที่พัก | ที่อาศัย |
| สร้างเอาไว้ | เพื่อให้ตน | เป็นคนอยู่ |
| เราต้องทำ | สะอาดไว้ | ให้น่าดู |
| สบายหู | สบายตา | น่าพักพิง |
| แม้นผู้ใด | ทำให้ | สกปรก |
| จนเป็นโรค | ไม่ว่าใคร | ทั้งชายหญิง |
| คนไปหา | เห็นเข้า | เขาท้วงติง |
| น่าเกลียดยิ่ง | เป็นตัวอย่าง | ทางไม่ดี |
| ทั้งยังต้อง | รักษา | ดูแลไว้ |
| อย่าปล่อยให้ | ผุพัง | ยังคงที่ |
| แม้นที่ใด | เสื่อมโทรม | ซ่อมให้ดี |
| เพราะเป็นที่ | พำนัก | พักร่างกาย |
| เรือนที่สอง | คือกายเรา | เฝ้ารักษา |
| หาเสื้อผ้า | เครื่องนุ่งห่ม | มาสวมใส่ |
| คอยระวัง | อย่าให้ | เจ็บป่วยกาย |
| ไม่สบาย | ก็ต้องหา | ยามากิน |
| ทั้งยังต้อง | ทำสะอาด | อยู่เสมอ |
| อย่าพลั้งเผลอ | ปะปน | คนติฉิน |
| ต้องอาบน้ำ | ล้างหน้า | เป็นอาจิณ |
| อย่าให้กลิ่น | เหม็นออกมา | มันน่าอาย |
| ต้องสำรวจ | ตรวจดู | กันให้ดี |
| ว่ากายนี้ | ทำชั่ว | บ้างหรือไม่ |
| จงทำดี | เพื่อให้ตัว | อยู่สบาย |
| ไม่อับอาย | ผู้อื่น | เขาชื่นชม |
| เรือนที่สาม | คือเรือนใจ | ใครเคยคิด |
| ว่าดวงจิต | ของเรา | เฝ้าขื่นขม |
| เพราะกิเลส | มันอาศัย | ให้ระทม |
| จึงตรอมตรม | อยู่ทุกวัน | แทบบรรลัย |
| จำเป็นต้อง | ทำใจ | ให้สะอาด |
| ต้องกำจัด | กิเลส | อย่าสงสัย |
| หาพระธรรม | คำสอน | ช่วยผ่อนคลาย |
| ให้เรือนใจ | คลายทุกข์ | สุขน่ายล |
น้ำ ๔
| น้ำที่หนึ่ง | คือน้ำใจ | ใสสะอาด |
| เพราะไม่ขาด | เมตตา | มหากุศล |
| คือเอื้อเฟื้อ | เผื่อแผ่ | แก่ทุกคน |
| นั้นแหละคน | ที่ดี | มีน้ำใจ |
| หากผู้ใด | ไร้เมตตา | น่าอนาถ |
| เป็นคนขาด | คุณธรรม | อย่าสงสัย |
| เป็นคนชั่ว | เห็นแก่ตัว | ไร้น้ำใจ |
| อย่าเข้าใกล้ | น่ารังเกียจ | ตัวเบียดเบียน |
| ขอทุกท่าน | จงสำรวจ | ตรวจให้เห็น |
| ใจเราเป็น | อย่างไร | ที่ได้เขียน |
| ขาดน้ำใจ | ก็จำไว้ | เป็นบทเรียน |
| คอยติเตียน | ใจท่าน | นั้นแหละดี |
| อันน้ำคำ | เป็นที่สอง | รองลงมา |
| ใช้วาจา | พูดคำชั่ว | ตัวหมองศรี |
| ขาดหิริ | ความละอาย | ใช่คนดี |
| ไม่ควรที่ | จะคบค้า | สมาคม |
| คนที่ดี | มีวาจา | อันไพเราะ |
| พูดก็เพราะ | มีเหตุผล | อันเหมาะสม |
| มีหิริ | โอตตัปปะ | น่านิยม |
| ขอกล่าวชม | ว่าท่าน | นั้นคนดี |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พิจารณา |
| ว่าวาจา | ที่เราใช้ | ถูกไหมนี้ |
| จงไตร่ตรอง | ก่อนจะพูด | สุดจะดี |
| จะไม่มี | อันตราย | กับกายเรา |
| น้ำที่สาม | คือน้ำแรง | แข็งขยัน |
| ใช้แรงงาน | ทางที่ผิด | จิตโง่เขลา |
| ใช้แรงกาย | ทำความชั่ว | ไม่สร่างเซา |
| โทษหนักเบา | ไม่เคยคิด | จิตมืดมน |
| อันคนดี | มีสติ | ระลึกได้ |
| การจะใช้ | แรงช่วย | ด้วยเหตุผล |
| ช่วยผู้อื่น | แม้จะเหนื่อย | ก็ต้องทน |
| งานของตน | ก็พยายาม | ทำอย่างดี |
| ขอทุกท่าน | ก่อนจะใช้ | โปรดได้คิด |
| แม้นใช้ผิด | ทำความชั่ว | ตัวหมองศรี |
| หากใช้ถูก | ก็จะเกิด | แต่ผลดี |
| ทั้งชีวี | ไร้ทุกข์ | สุขตามมา |
| อันน้ำสี่ | คือน้ำดื่ม | และน้ำใช้ |
| ขาดไม่ได้ | แม้นไม่มี | ก็ต้องหา |
| ทั้งใช้ดื่ม | ใช้อาบ | ล้างกายา |
| ทั้งหุงหา | อาหาร | นั้นมากมาย |
| ต้องทำน้ำ | ก่อนจะใช้ | ให้สะอาด |
| โรคระบาด | อยู่ในน้ำ | ก็มากหลาย |
| ดื่มหรือใช้ | จะเกิดโทษ | ต่อร่างกาย |
| จะวุ่นวาย | เจ็บไข้ | ได้เหมือนกัน |
| อีกเมรัย | หาใช่เรียก | ว่าน้ำดื่ม |
| ใครหลงลืม | ดื่มเข้าไป | ไม่สุขสันต์ |
| เสียทรัพย์สิน | เงินทอง | ของสำคัญ |
| เสียชีวัน | ต้องมอดม้วย | ด้วยน้ำเมา |
| เรือนทั้งสาม | น้ำทั้งสี่ | มีประโยชน์ |
| จะเกิดโทษ | เฉพาะตน | คนโง่เขลา |
| ใช้ปัญญา | ไตร่ตรอง | ที่ตัวเรา |
| จะคลายเศร้า | เพราะใช้ถูก | เป็นสุขเอย |
วัยของมนุษย์
| วัยที่หนึ่ง | ปฐมวัย | ได้แก่เด็ก |
| เธอยังเล็ก | จิตของเจ้า | เฝ้าใฝ่ฝัน |
| ถึงเรื่องกิน | เรื่องเล่น | เป็นปัจจุบัน |
| ไม่เกี่ยวพัน | เรื่องใดใด | ที่ไกลตัว |
| จิตของเจ้า | ยังห่างไกล | ไร้เดียงสา |
| จะพูดจา | น่าชัง | ทั้งดีชั่ว |
| ตัวเจ้าน้อย | กิเลสน้อย | ไม่น่ากลัว |
| ความดีชั่ว | ยังไม่เห็น | เล่นอย่างเดียว |
| แล้วต่อมา | ปรากฏเห็น | เป็นสาวหนุ่ม |
| เริ่มจะกลุ้ม | เรื่องความรัก | ชักหวาดเสียว |
| เริ่มรักสวย | รักงาม | ความปราดเปรียว |
| อยากท่องเที่ยว | ให้ไกล | ตามวัยตน |
| เธอคิดถึง | อนาคต | อันสดใส |
| เธอใส่ใจ | ในคู่ครอง | เริ่มหมองหม่น |
| อยากอยู่ใกล้ | ได้เห็น | เป็นของตน |
| เริ่มวกวน | เพราะตัณหา | พาเธอไป |
| มัชฌิมาวัย | กลางคน | ดิ้นรนมาก |
| มีความอยาก | เพราะกิเลส | เป็นเหตุใหญ่ |
| หลงลาภยศ | สรรเสริญ | เพลินกันไป |
| ในหัวใจ | กิเลสหนา | พามืดมน |
| ได้มาแล้ว | ก็หลงว่า | ข้าเป็นสุข |
| ใครจะทุกข์ | อยู่ที่ใด | ข้าไม่สน |
| ขอให้ข้า | มีมากกว่า | ทุกทุกคน |
| เห็นแก่ตน | ลืมความตาย | น่าอายจริง |
| บางคนเข้า | วัยนี้ | มีปัญญา |
| แสวงหา | พระธรรม | นำทุกสิ่ง |
| ไม่หลงลาภ | หลงยศ | ปรากฏจริง |
| สงบนิ่ง | ออกบวช | สำรวจตน |
| นำพระธรรม | มาศึกษา | หาสาเหตุ |
| ว่ากิเลส | อยู่ในใจ | ใฝ่ฝึกฝน |
| ไม่ยึดมั่น | ถือมั่น | นั่นตัวตน |
| เกิดเป็นคน | ไม่มีสุข | ทุกข์มากมาย |
| เร่งศึกษา | ปฏิบัติ | ขจัดออก |
| กิเลสนอก | กิเลสใน | น่าใจหาย |
| มันหมักดอง | ในสันดาน | นั้นมากมาย |
| เธอใส่ใจ | ชำระ | ชนะมัน |
| ชนะใด | ไหนจะเท่า | เฝ้าฝึกฝน |
| ชนะตน | นั้นประเสริฐ | เลิศมหันต์ |
| มีปัญญา | เหมือนมีเกราะ | คอยป้องกัน |
| ทุกคืนวัน | ไร้ทุกข์ | สุขสบาย |
| ปัจฉิมวัย | ย่างเข้ามา | ยิ่งน่าคิด |
| ตลอดชีวิต | ผ่านมา | น่าใจหาย |
| หลงรูปรส | กลิ่นเสียง | แม้ใกล้ตาย |
| น่าเสียดาย | เกิดเสียชาติ | ขาดปัญญา |
| ชอบทำตน | เป็นปู่โสม | คอยเฝ้าทรัพย์ |
| คอยนั่งนับ | เพราะกลัว | มีปัญหา |
| ทรัพย์สมบัติ | ใดใด | ที่ได้มา |
| เป็นของข้า | มิให้ใคร | เก็บไว้ดู |
| บางคนแก่ | ลงไป | ไร้สติ |
| กิเลสซิ | พาเจ้าบ้า | น่าอดสู |
| แก่ลงแล้ว | มีอะไร | ที่น่าดู |
| หลงเชิดชู | ลาภยศ | จนหมดลม |
| บางคนแก่ | ที่ดี | มีปัญญา |
| รู้ตัวว่า | ใกล้ตาย | ให้ขื่นขม |
| รีบเข้าวัด | เพื่อขจัด | ซึ่งอารมณ์ |
| ที่หลงชม | กับกิเลส | สังเวชใจ |
| หาพระธรรม | นำมา | ปฏิบัติ |
| เพื่อขจัด | จิตเศร้าหมอง | ให้ผ่องใส |
| ไม่ว่ารูป | รสกลิ่นเสียง | สัมผัสใด |
| ปัญญาไว | เห็นว่าทุกข์ | ไม่สุขเลย |
| ทั้งสามวัย | ผ่านมา | ก็น่าคิด |
| ตลอดชีวิต | ทั้งสามวัย | ไม่นิ่งเฉย |
| ทำทั้งดี | ทำทั้งชั่ว | ตัวเราเคย |
| ไฉนเลย | จะหลุดพ้น | จากวนเวียน |
มองเขา – มองเรา
| ความมืดจาง | สว่างมา | ตีห้าเศษ |
| แสนสังเวช | หมู่สัตว์ | ในสงสาร |
| ต้องรีบตื่น | ลุกขึ้นมา | น่ารำคาญ |
| หาอาหาร | เพื่อเลี้ยงกาย | วุ่นวายจริง |
| ทั้งพระสงฆ์ | ก็ทำกิจ | มิได้ขาด |
| เพราะท่านขาด | ปัจจัย | ในทุกสิ่ง |
| ตื่นแต่เช้า | เฝ้าถือบาตร | องอาจจริง |
| ไม่อยู่นิ่ง | เพราะต้องฉัน | พลันต้องไป |
| แม้นองค์ใด | มีปัญญา | ท่านก็คิด |
| เดินเป็นนิตย์ | ทั้งไปมา | น่าใจหาย |
| เป็นอย่างนี้ | ทุกทุกวัน | จนวันตาย |
| เกิดเบื่อหน่าย | อยากจะพ้น | จากวนเวียน |
| ควรค้นคว้า | หาพระธรรม | คือคำสอน |
| ไม่นั่งนอน | รีบไปหา | มาขีดเขียน |
| แล้วจดจำ | ทำให้ได้ | ตั้งใจเรียน |
| คอยติเตียน | ตัวเราเอง | อย่าเกรงใจ |
| สำรวจดู | อยู่ทุกวัน | อันกิเลส |
| สามประเภท | โลภโกรธหลง | อย่าสงสัย |
| รีบหาทาง | ขจัด | ปัดออกไป |
| นี่แหละใช่ | ทางที่พ้น | จากวนเวียน |
| หากองค์ใด | ไร้ปัญญา | หาได้คิด |
| เธอกลับติด | ในรูปรส | และกลิ่นเสียง |
| กลับขวนขวาย | หาให้ได้ | มาใกล้เคียง |
| ความไม่เที่ยง | เธอไม่เห็น | ว่าเป็นจริง |
| อันกิเลส | นั้นเธอเห็น | เป็นธรรมชาติ |
| เพราะเธอขาด | ปัญญาชาญ | การทุกสิ่ง |
| หลงลาภยศ | สรรเสริญ | เพลินเสียจริง |
| เห็นทุกสิ่ง | ที่ชั่วช้า | น่ากระทำ |
| ทั้งพระธรรม | พระวินัย | เธอไม่คิด |
| กลับยึดติด | ว่าตัวข้า | มันน่าขำ |
| ขาดความคิด | ว่าสิ่งใด | เราควรจำ |
| เธอกลับทำ | ตามกิเลส | สังเวชใจ |
| ทั้งแม่ขาว | สาวแก่ | แย่ซักหน่อย |
| เพราะต้องคอย | ทำอาหาร | เป็นการใหญ่ |
| ถึงตีสาม | ลุกขึ้นมา | น่าเศร้าใจ |
| หมุนเวียนไป | อยู่อย่างนี้ | ทุกวี่วัน |
| หากคนใด | มีปัญญา | คงน่าเบื่อ |
| เพราะเธอเชื่อ | ว่านี่ทุกข์ | ไม่สุขสันต์ |
| ความไม่เที่ยง | เกิดทุกข์ | อยู่ทุกวัน |
| มารวมกัน | ก็ยิ่งเห็น | เป็นอนัตตา |
| แต่บางคน | ใส่ชุดขาว | ขาวแต่ผ้า |
| กิเลสหนา | โง่เขลา | เจ้าปัญหา |
| อันผ้าขาว | ห่อเจ้า | เพียงกายา |
| ใจเธอหนา | มืดดำ | น่าขำจริง |
| เราได้เห็น | เป็นอย่างนี้ | มาปีเศษ |
| ให้สังเวช | ในใจ | ในทุกสิ่ง |
| มาอยู่วัด | ก็ประสบ | พบความจริง |
| ทั้งชายหญิง | อาศัยวัด | ขาดคุณธรรม |
| ทั้งพระสงฆ์ | องค์เณร | เถรและชี |
| ในวัดนี้ | กิเลสหนา | ช่างน่าขำ |
| หลวงปู่ท่าน | สอนไว้ | ก็ไม่จำ |
| มิหนำซ้ำ | ยังทำลาย | น่าอายจริง |
| ข้าพเจ้า | เข้ามา | ในวัดนี้ |
| ก็เพราะมี | ความสุข | ทุกทุกสิ่ง |
| แต่เห็นว่า | ไม่ใช่สุข | ที่แท้จริง |
| เห็นทุกสิ่ง | ว่าเป็นทุกข์ | สุขไม่มี |
| จึงน้อมใจ | ไขว่คว้า | หาพระธรรม |
| เพื่อน้อมนำ | ชำระจิต | ให้ผ่องศรี |
| อันกิเลส | ข้อใด | ที่ยังมี |
| เรายินดี | จะชำระ | ชนะมัน |
| ขอหลวงปู่ | ผู้เลิศ | ประเสริฐล้น |
| อีกหลายคน | ยังเป็นทุกข์ | ไม่สุขสันต์ |
| จิตมืดมน | ขอให้พ้น | จากมืดพลัน |
| คิดสร้างสรรค์ | มองเห็นทาง | สว่างเอย |
ชีวิตอุทิศธรรม
| เราป่วยกาย | ต้องพา | ไปหาหมอ |
| ก็เพื่อพอ | บรรเทา | เราใช่ไหม |
| เดี๋ยวเจ็บนี่ | ปวดนั่น | มันวุ่นวาย |
| ไม่สบาย | เป็นมนุษย์ | สุดลำเค็ญ |
| ตั้งแต่เกิด | จนแก่ | เป็นแง่คิด |
| สำรวจจิต | มีแต่ทุกข์ | สุขไม่เห็น |
| ทุกข์ทั้งกาย | ทุกข์ทั้งใจ | ใครอยากเป็น |
| แต่ไม่เห็น | มีใครพ้น | สักคนเดียว |
| ถึงกระนั้น | ท่านทั้งหลาย | ไม่วายติด |
| ขาดความคิด | ในหัวใจ | ไม่เฉลียว |
| หลงลาภยศ | สรรเสริญ | แต่อย่างเดียว |
| จิตท่องเที่ยว | อยู่ในกาม | ไม่งามเลย |
| อันรูปรส | กลิ่นเสียง | และสัมผัส |
| เห็นเด่นชัด | พามัวเมา | เราท่านเอย |
| เราหลงผิด | คิดว่า | น่าชมเชย |
| ไฉนเลย | มีแต่ทุกข์ | สุขไม่จริง |
| วันเวลา | ผ่านมา | ห้าสิบปี |
| ตัวเรามี | ดีและชั่ว | มั่วทุกสิ่ง |
| แต่เดี๋ยวนี้ | เราเข้าใจ | ในความจริง |
| ว่าทุกสิ่ง | ที่เราเห็น | นั่นเป็นกรรม |
| เกิดละอาย | เกรงกลัว | ชั่วเกิดขึ้น |
| จึงต้องฝืน | สร้างกรรมดี | ทุกเช้าค่ำ |
| แล้วละชั่ว | ประพฤติดี | เป็นประจำ |
| ค่อยค่อยทำ | ค่อยค่อยคิด | เว้นผิดลง |
| เคยทำชั่ว | ทางกาย | ก็ให้เว้น |
| ไม่จำเป็น | ก็อย่าทำ | ตามประสงค์ |
| ละให้ได้ | เว้นให้ขาด | อย่างอาจอง |
| แม้นตายลง | กายนี้ไซร้ | ไร้มลทิน |
| เคยทำชั่ว | ทางวาจา | ที่น่าเกลียด |
| เลิกเบียนเบียด | ด้วยวาจา | น่าติฉิน |
| ตั้งสัจจะ | วาจา | เป็นอาจิณ |
| เว้นให้สิ้น | วาจาชั่ว | อย่ามัวเพลิน |
| เคยคิดชั่ว | ทางใจ | ไร้ปัญญา |
| จิตของข้า | น่ารำคาญ | ไม่สรรเสริญ |
| เลิกคิดชั่ว | ชำระใจ | ให้เจริญ |
| ขอดำเนิน | ชีวิตตาม | พระธรรมเอย |
เรื่อง ความซื่อสัตย์ (ในคุณธรรมพื้นฐาน ๘ ประการ)
ต้องมีคุณธรรมประจำใจ คือ มีสัจจะ มีความเป็นธรรม ไม่มีอคติ
| ความซื่อสัตย์ | จะต้องถือ | คือสัจจะ |
| จำต้องละ | พูดปด | งดพูดชั่ว |
| ต้องพูดจริง | ทำจริง | ไม่เมามัว |
| ไม่คิดชั่ว | ไม่ทำชั่ว | ไม่กลัวใคร |
| ความเป็นธรรม | หมายถึง | ใจเป็นกลาง |
| ไม่เข้าข้าง | ออกข้าง | ทางฝ่ายไหน |
| ต้องส่งเสริม | ผู้ทำดี | มีต่อไป |
| จงใส่ใจ | เร่งกระทำ | แต่ความดี |
| ไม่มีอคติ | หมายถึง | ไม่ลำเอียง |
| ไม่ลำเอียง | เพราะรัก | ในศักดิ์ศรี |
| ไม่ลำเอียง | เพราะเกลียด | นั้นไม่ดี |
| รักศักดิ์ศรี | ของตน | เป็นคนกลาง |
| ไม่ลำเอียง | เพราะกลัว | อิทธิพล |
| มีเหตุผล | ความถูกผิด | คิดสะสาง |
| จะตัดสิน | ความข้อใด | ใจเป็นกลาง |
| ไม่ละวาง | ความซื่อสัตย์ | มัดใจคน |
| ไม่ลำเอียง | เพราะโง่เขลา | เบาปัญญา |
| พิจารณา | ให้รอบคอบ | ด้วยเหตุผล |
| ไม่หูเบา | เชื่อคนง่าย | ทำลายตน |
| ไม่มืดมน | มีปัญญา | พาสุขใจ |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พิจารณา |
| ว่าตัวข้า | มีคุณธรรม | นี้หรือไม่ |
| ถ้ามีแล้ว | จงส่งเสริม | กันต่อไป |
| ไม่มีไซร้ | แสวงหา | มาใส่ตน |
คิดดี พูดดี ทำดี
คิดดี
| เมื่อจิตดี | ย่อมคิดดี | มีประโยชน์ |
| ไม่มีโทษ | ต่อตนเอง | และผู้อื่น |
| เมื่อไตร่ตรอง | เรื่องที่คิด | จิตสดชื่น |
| สติตื่น | พร้อมปัญญา | พาคิดดี |
| ผู้คิดดี | เพราะมีธรรม | ประจำจิต |
| เฝ้าแต่คิด | ให้ทุกคน | พ้นหมองศรี |
| มีความสุข | ทุกคืนวัน | ตลอดปี |
| เป็นคนดี | พร้อมมูล | ด้วยคุณธรรม |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พิจารณา |
| ว่าตัวข้า | เคยคิดดี | บ้างหรือไม่ |
| คิดดีแล้ว | ก็จงคิด | ติดต่อไป |
| ไม่เคยไซร้ | จงไตร่ตรอง | ลองคิดดู |
พูดดี
| เมื่อพูดดี | จะเป็นศรี | สง่าหน้า |
| ใช้วาจา | อันไพเราะ | เสนาะหู |
| เรื่องที่ดี | ก็ไม่มี | แม้ศัตรู |
| ผู้ฟังรู้ | เกิดปัญญา | พาสุขใจ |
| ให้พระธรรม | คำสอน | วอนให้เกิด |
| ปัญญาเลิศ | รู้ในธรรม | นำสดใส |
| จิตที่ดี | วาจาดี | ไม่มีภัย |
| วาจาใจ | ล้วนประเสริฐ | เลิศอนันต์ |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พินิจดู |
| จะได้รู้ | ว่าคุณค่า | วาจาฉัน |
| ดีหรือชั่ว | ไตร่ตรองดู | รู้เร็วพลัน |
| แล้วจัดการ | แก้ไข | ให้พูดดี |
ทำดี
| ทำความดี | ทางกาย | พาให้เกิด |
| สิ่งประเสริฐ | คือจริยธรรม | นำสดใส |
| มีทั้งศีล | มีทั้งธรรม | ประจำกาย |
| ชีวิตวาย | ก็เป็นสุข | ทุกข์ห่างไกล |
| เมื่อคิดดี | พูดดี | และทำดี |
| แล้วจะมี | ความชั่ว | ได้ไฉน |
| เป็นคนดี | ทั้งกาย | วาจาใจ |
| คุณธรรมไซร้ | ท่วมท้น | ล้นชีวี |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พิจารณา |
| ว่าตัวข้า | มีทั้งสาม | อร่ามศรี |
| สุขทั้งกาย | สุขทั้งใจ | ในความดี |
| ไม่เสียที | ที่ประสบ | พบพระธรรม |
คุณธรรม
| คุณธรรม | คือความดี | มีที่จิต |
| เฝ้าแต่คิด | ถึงบาปบุญ | คุณและโทษ |
| คิดแต่สิ่ง | ที่ดีดี | มีประโยชน์ |
| ไม่มีโทษ | ต่อจิต | เพราะคิดดี |
| ถ้าคิดชั่ว | มัวเมา | ในอำนาจ |
| ทำให้ขาด | คุณธรรม | นำหมองศรี |
| ใช้อำนาจ | ในทางผิด | คิดไม่ดี |
| ไม่ผ่องศรี | จิตเศร้าหมอง | ครองใจตน |
| ถ้าคิดชั่ว | มัวเมา | ในลาภยศ |
| ทำให้หมด | คุณธรรม | จำขื่นขม |
| จิตวิตก | ถึงลาภยศ | หมดอารมณ์ |
| จิตตรอมตรม | ว่าเมื่อไร | จะได้มา |
| ได้มาแล้ว | ก็กลัวเสีย | ละเหี่ยจิต |
| เฝ้าแต่คิด | หวงแหน | แน่นหนักหนา |
| แม้นเสียไป | เราคงตาย | วายชีวา |
| คิดขึ้นมา | ก็เกิดทุกข์ | ไม่สุขใจ |
| ขอทุกท่าน | โปรดจงคิด | พิจารณา |
| ว่าตัวข้า |
มีคุณธรรม | บ้างหรือไม่ |
| ถ้ามีแล้ว | จงสร้างเสริม | กันต่อไป |
| ไม่มีไซร้ | จงใฝ่หา | พาสุขเอย |
จริยธรรม
| จริยธรรม | คือความดี | ที่มีอยู่ |
| ทางกายรู้ | วาจารู้ | อยู่เสมอ |
| มีสติคุม | กายวาจา | อย่าเผอเรอ |
| นั่นแหละเธอ | คือผู้ดี | มีจริยธรรม |
| ถ้าผู้ใด | หลงตน | คือคนผิด |
| มักยึดติด | ในกายา | น่าขบขัน |
| ว่าข้าดี | ข้าสวย | รวยแข่งกัน |
| ไม่มีวัน | จะมีสุข | ทุกข์ไม่คลาย |
| การแสดงออก | ทางกายา | ก็น่าเกลียด |
| ชอบเบียนเบียด | ผู้อื่น | ให้เสียหาย |
| เห็นแก่ตัว | มัวเมา | วาจากาย |
| หลงทำลาย | ตัวเอง | ไม่เกรงกลัว |
| ไม่รู้ว่า | บาปบุญ | คุณหรือโทษ |
| ได้ประโยชน์ | ข้าก็ทำ | แม้ความชั่ว |
| จะเกิดทุกข์ | กับใคร | ข้าไม่กลัว |
| ทั้งรวมหัว | โกงกินชาติ | อนาถใจ |
| ขอทุกท่าน | โปรดจงคิด | พิจารณา |
| ว่าตัวข้า | มีจริยธรรม | บ้างหรือไม่ |
| ถ้ามีแล้ว | จงสร้างเสริม | กันต่อไป |
| ไม่มีไซร้ | จงใฝ่หา | พาสุขเอย |
สามัคคีธรรม
| สามัคคี | เกิดขึ้นได้ | ใจเป็นธรรม |
| ต้องน้อมนำ | เอาเมตตา | มาส่งเสริม |
| มีความรัก | ความปราณี | เข้าเพิ่มเติม |
| ช่วยส่งเสริม | ให้จิต | คิดเมตตา |
| คอยช่วยเหลือ | เอื้ออาทร | ผ่อนหนักเบา |
| ช่วยเหลือเขา | เฝ้าดูแล | แก้ปัญหา |
| ปรารถนาดี | ต่อทุกคน | ด้วยเมตตา |
| เฝ้าภาวนา | ให้ทุกคน | พ้นทุกข์ไป |
| สัมมาทิฏฐิ | หมายถึง | ความคิดเห็น |
| แม้ลำเค็ญ | ก็อย่าคิด | ผิดกฎหมาย |
| คิดให้ถูก | ทำให้ถูก | ทั้งใจกาย |
| ตั้งใจไว้ | ให้ถูกต้อง | ครรลองธรรม |
| วัฒนธรรม | จารีต | ประเพณี |
| สิ่งที่ดี | ควรรักษา | และสร้างสรรค์ |
| สามัคคี | ในสังคม | ชื่นชมกัน |
| ความสุขสันต์ | เกิดขึ้นจริง | ทั้งหญิงชาย |
| ความเป็นธรรม | หมายถึง | ใจเป็นกลาง |
| ยอมรับฟัง | ความคิดเห็น | ผู้อื่นได้ |
| แม้มีความ | แตกต่าง | บางอย่างไป |
| ก็เข้าใจ | ทุกประเด็น | ด้วยเป็นธรรม |
| ขอทุกท่าน | จงมี | ไมตรีเถิด |
| จะได้เกิด | ผลบุญ | อุปถัมภ์ |
| จะอยู่ดี | มีสุข | ก็เพราะกรรม |
| ทุกคนทำ | แต่กรรมดี | มีสุขเอย |
เหตุ รู้ผล รู้ตน รู้ประมาณ
รู้เหตุ รู้ผล
| ผู้รู้เหตุ | หมายถึง | ซึ่งความจริง |
| ที่ใหญ่ยิ่ง | ในชีวิต | คิดสับสน |
| ต้องเข้าใจ | ในเหตุเถิด | เกิดกับตน |
| จะส่งผล | ให้เป็นสุข | หรือทุกข์ใจ |
| อะไรเป็นเหตุ | ให้เกิดสุข | สนุกสนาน |
| จงสร้างสรรค์ | ไว้เถิด | เลิศสดใส |
| จงคิดดี | พูดดี | ทั้งกายใจ |
| ความสุขไซร้ | ก็ส่งผล | ให้ตนสบาย |
| ขอทุกท่าน | จงคิด | พิจารณา |
| ว่าตัวข้า | เป็นผู้รู้ | จริงหรือไม่ |
| เมื่อรู้แล้ว | จงปฏิบัติ | สืบต่อไป |
| ไม่รู้ไซร้ | รีบศึกษา | อย่าละเลย |
รู้ตน รู้ประมาณ
| รู้จักตน | รู้ประมาณ | กาลเวลา |
| รู้คุณค่า | ของตน | เป็นไฉน |
| ว่าตนเอง | อยู่ใน | ฐานะใด |
| ต้องใส่ใจ | ฝึกฝน | เป็นคนดี |
| ชาติตระกูล | ยศถา | บรรดาศักดิ์ |
| ก็รู้จัก | รักษาไว้ | ให้ผ่องศรี |
| ไม่ทำตัว | มัวเมา | เคล้าโลกีย์ |
| รู้จักดี | ว่าตน | จนหรือรวย |
| รู้จักประมาณ | ในการ | ใช้ทรัพย์ |
| จะหยิบจับ | ใช้สอย | ก็พอสวย |
| รู้ประมาณ | การกิน | ไม่สำรวย |
| แม้ความสวย | ประหยัดไว้ | อย่าให้เกิน |
| แม้นมีมาก | ใช้มาก | เรื่องเงินตรา |
| ก็จะพา | หมดตัว | ไม่สรรเสริญ |
| รู้จักเหตุ | รู้จักผล | ไม่ขาดเกิน |
| รู้ประเมิน | ในตน | เป็นคนดี |
| ขอทุกท่าน | จงเพ่งพิศ | จิตกุศล |
| ให้รู้ตน | รู้ประมาณ | กับทุกที่ |
| ประพฤติตน | ให้เหมาะสม | เป็นการดี |
| ก็จะมี | ความสุข | ไร้ทุกข์เอย |
ความรัก ของแม่
| เมื่อแม่รู้ | ว่าในท้อง | มีลูกน้อย |
| แม่เฝ้าคอย | ลูกรัก | ปักใจห่วง |
| อยากเห็นหน้า | ถ้าได้อุ้ม | ประทับทรวง |
| ทั้งหวงห่วง | ผู้เป็นบุตร | สุดดวงใจ |
| แม่นั่งนอน | ยืนเดิน | ไม่เพลินนัก |
| กลัวลูกรัก | จะสะเทือน | เมื่อเคลื่อนไหว |
| เมื่อลูกน้อย | หิวอาหาร | ชนิดใด |
| แม่รีบไป | หามาไว้ | ให้ลูกทาน |
| ลูกบางคน | อยู่ในท้อง | แม่ต้องแพ้ |
| ไม่ท้อแท้ | แม้เจ็บป่วย | ด้วยสังขาร |
| ทั้งอาเจียน | ทั้งมืดหน้า | พารำคาญ |
| ทั้งการงาน | ทำไม่ไหว | แต่ใจดี |
| เมื่อลูกน้อย | คล้อยเคลื่อน | ออกจากครรภ์ |
| สิ่งที่ฝัน | เมื่อเห็นบุตร | สุดผ่องศรี |
| กอดลูกน้อย | ในอ้อมแขน | แสนเปรมปรีดิ์ |
| ในฤดี | แสนสนุก | เป็นสุขใจ |
| จะมี | สิ่งใดเล่า | ในโลกนี้ |
| จะยินดี | เท่ามีบุตร | สุดขานไข |
| ความรักแม่ | มีให้บุตร | สุดดวงใจ |
| เหนือสิ่งใด | ในโลกนี้ | ไม่มีเลย |
| ลูกทุกคน | ควรคำนึง | ถึงความรัก |
| เมื่อประจักษ์ | อย่าประวิง | หรือนิ่งเฉย |
| ควรทดแทน | บุญคุณ | แม้ไม่เคย |
| อย่าละเลย | พระคุณท่าน | นั้นไม่ดี |
| จงใคร่ครวญ | และตระหนัก | รักของแม่ |
| เป็นรักแท้ | บริสุทธิ์ | ดุจรัศมี |
| ของดวงจันทร์ | อันเจิดจ้า | ไร้ราคี |
| สมควรที่ | เทิดทูนไว้ | ใส่ใจเอย |
บทกลอนพิเศษ (ความพอเพียง)
| มีสลึง | พึงบรรจบ | ให้ครบบาท |
| อย่าให้ขาด | สิ่งของ | ต้องประสงค์ |
| มีน้อย | ใช้น้อย | ค่อยบรรจง |
| อย่าจ่ายลง | ให้มาก | จะยากนาน |
บทกลอนพิเศษ (ความไม่พอเพียง)
| มีสลึง | พึงบรรจบ | ให้ครบบาท |
| ไปตลาด |
ฟาดให้เหี้ยน | เตียนกระเป๋า |
| ถ้าไม่มี |
ก็หยิบยืม | ผู้อื่นเอา |
| เกิดความเศร้า |
เมื่อไม่มี | ใช้หนี้คืน |
